19 mei 1999 door Justine Pardoen
Van januari 1999 tot april 2001 verzorgde Ouders Online elke woensdag een halve pagina over 'opvoeding' in het dagblad Trouw, geïnspireerd op datgene wat er die week bij Ouders Online was voorgevallen. Het onderstaande artikel maakt deel uit van die serie.
Elk jaar rond Pasen en Pinksteren bespreken ouders op het Forum van Ouders Online waarom ze hun kindje wel of niet hebben of zullen laten dopen. Ze vragen zich af wat de betekenis van de kerkelijke doop is, vooral als je verder nooit naar de kerk gaat of actief het geloof belijdt.
Paula: "We hadden net besloten ons kind niet te laten dopen. Maar mijn vader is daar erg teleurgesteld over en nu ben ik in de war. Ik kom nooit meer in de kerk. Ik zou me schijnheilig voelen." Xandra: "Als dat nu een grote wens van je vader is en jullie kunnen ermee leven, wat is er dan op tegen?" Kaat vertelt van een doop alleen voor de zielerust van oma. Zij kon met haar tachtig jaren niet leven met het idee dat haar achterkleinkinderen anders niet in de hemel zouden komen als ze zouden overlijden. Kaat: "Argumenten als: 'Oma, kinderen komen altijd in de hemel. Het zou toch raar zijn als ze in de hel zouden komen, dan is God toch niet goed bezig', hielpen allemaal niet. Die generatie is grootgebracht met de absolute zekerheid dat je ongedoopt de hemel niet inkomt." Volgens Kaat had de pastor er geen bezwaar tegen: "Hij vond het zelfs een heel 'christelijk' besluit."
Bij veel reagerende ouders is de kerkgang inderdaad niet het belangrijkste. Je contact met God, daar gaat het om. Velen voelen dat je je kind iets extra's meegeeft als je het laat dopen, zonder precies te weten wat dat dan is. Een "basis", een "achtergrond", of de "mogelijkheid van een leven met het geloof". Maar het kan ook gewoon praktisch zijn. Jacqueline vertelt dat de knoop werd doorgehakt toen de basisschool van haar keuze vroeg om een 'doopbewijs'. Anja kijkt nog verder vooruit: "Stel je voor dat je kind later in de kerk wil trouwen, dan kan dat alleen als het eerst gedoopt wordt, dat is toch jammer?" Atala begrijpt dat niet: "Je gaat een baby toch ook geen lid maken van een tennisvereniging voor het geval dat hij of zij later een bewuste keuze zal willen maken om deze sport actief te beoefenen?"
Sommige ouders zeggen hun kind te laten dopen uit dankbaarheid voor het geschonken nieuwe leven. Kaat: "Als een mooie manier om te vieren dat ze er is en dat we zullen proberen haar tot een goed mens op te voeden." En als je zelf gelooft, kun je daarbij het gevoel hebben dat die verantwoordelijkheid te groot is om als ouders alleen te dragen. Dan is het een prettige gedachte als je het kind door de doop opgenomen weet in een gemeenschap van mede-gelovigen die door God geleid wordt. Eva: "Wij zien het als een stukje bescherming en begeleiding in haar leven, van iemand anders dan mijn man en ik."
Joanne Klink heeft in haar lange leven als dominee vele gesprekken met doopouders gevoerd. Haar ervaring en visie komen naar voren in het boekje 'De doop. Een gesprek met doopouders'. Klink: "De doop heeft alleen zin wanneer deze uitdrukking is van de geschiedenis van God met ons. Het mag niet beleefd worden als een magisch gebeuren: 'Als mijn kind maar gedoopt is...je kunt nooit weten...' Alsof het wel of niet gedoopt zijn doorslaggevend zou zijn voor ons eeuwig heil!" Klink benadrukt dat het contact met God er dus eerst moet zijn, voorafgaand aan de doop. Geloof of contact met God zal niet ontstaan door de doop zelf.
In de discussie op het Forum wijzen sommige ouders erop dat het eigenlijk helemaal niet nodig is om baby's en jonge kinderen te dopen. Volgens sommigen heeft de doop alleen zin als het kind zich bewust tot het geloof keert; daarvoor moet iemand volwassen zijn. Het kind moet dus later zijn eigen keuze maar maken. Klink: "Als de doop niet het middel is waardoor wij worden schoongewassen van de 'erfzonde', dan valt, vanuit de kerkgeschiedenis gezien, één van de de belangrijkste motieven weg van de doop van pasgeborenen. Het is begrijpelijk dat veel ouders zich afzetten tegen de eeuwenoude traditie van de kerk en hun kinderen vrij willen laten om zich later zelf te laten dopen. Hoe zou een mens immers buiten zijn wil om christen kunnen worden? Niemand kan voor een ander geloven."
Maar als gelovige ouder wil je toch dat je kind er al vroeg bijhoort? Het is toch ook niet in de geest van Jezus om kinderen uit te sluiten? Klink: "De doop van pasgeborenen betekent dat God ons opneemt in zijn liefde nog voordat wij het weten en dat niemand zijn liefde ontgaat. De doop van volwassenen betekent dat een mens zich er zelf op moet richten." Klink is er niet voor als de kerk alleen nog de doop voor volwassenen zou kennen: "Dan zou het schip wel eens kunnen kapseizen. Dan gaat het menselijk geloof de doorslag geven!"
De kerk zou naast de doop voor volwassenen een nieuwe, volwaardige ceremonie moeten instellen voor de opname van pasgeborenen of jonge kinderen in de gemeente, waarin ouders hun kind kunnen opdragen aan God. Klink: "Geïnspireerd op het zogenaamde 'Kinderevangelie' van Marcus 10:13-16 zou er dan een zegen over de kinderen kunnen worden uitgesproken in plaats van dopen met water." Voor veel ouders zou dit een oplossing zijn van het dilemma 'wel of niet dopen'. Zij die hun kinderen niet willen laten dopen om ze niet voor de rest van hun leven op te schepen met iets wat ze zelf niet blijken te willen, kunnen hun kind er dan toch met een gerust hart aan onderwerpen.
Klink zou graag zien dat er meer wordt nagedacht over de kerkelijke traditie van de kinderdoop. Maar zolang kinderen nog gedoopt worden, kunnen ouders zich volgens haar laten leiden door de volgende vraag. "Gelooft u, dat uw kind is opgenomen in de gemeenschap van Gods liefde? En dat u de verantwoording hebt gekregen het niet alleen te leren leven, maar ook te leren geloven? En dat u daarbij de kerk, waar de traditie van het evangelie leeft of zou moeten leven, nodig hebt om uw taak als ouder te vervullen?" Ja? Doe het dan toch maar, vindt Klink.
Voor de twijfelende ouders op het Forum zou deze vraag al snel duidelijkheid scheppen. In dat geval hebben ze misschien nu direct iets uit te leggen aan pa of oma, maar dat is beter dan nog een tijdje leven met de gedachte dat je straks iets onmogelijks hebt uit te leggen aan je kind.
[De pagina's die hier genoemd werden, zijn inmiddels verouderd of niet meer beschikbaar]
