Lukt poepen niet of durft je kind het niet (meer)? Dan kan je dit proberen
Poepen en plassen: we praten er vaak te weinig over. Voor volwassenen een beetje ongemakkelijk, voor kinderen vaak reden om te giechelen. Toch is het belangrijk om het er wél over te hebben, zeker als je kind niet goed kan poepen. Obstipatie komt veel voor bij kinderen en kan behoorlijk vervelend zijn.
Herken je dit bij jouw kind? In dit artikel lees je wat je kunt doen als je kind niet kan poepen, wat de oorzaken kunnen zijn en hoe je de stoelgang weer op gang helpt.
Wat is normale ontlasting?
Je weet vast van jezelf wel dat ontlasting allerlei kleuren, vormen en consistenties kan hebben. Dat geldt zo voor volwassenen, maar ook voor kinderen. De Bristol Stoof Chart biedt een overzicht van verschillende soorten ontlasting, van harde poep tot dunne ontlasting. Normale ontlasting is bruin van kleur en stevig van vorm.
Maar niet alleen de kleur en consistentie van ontlasting zijn een belangrijke indicatie van de gezondheid. Ook de frequentie van ontlasting en de manier waarop je naar het toilet gaat zijn ontzettend belangrijk. Een gezonde stoelgang is regelmatig, bij voorkeur minstens één keer per dag, is makkelijk af te vegen en verloopt moeiteloos.
Helaas is dit lang niet voor iedereen het geval, ook niet voor kinderen. Voor veel kinderen is de ontlasting een terugkerend probleem. Zo hebben ze bijvoorbeeld last van obstipatie: ze kunnen moeilijk naar het toilet en sommige kinderen hebben zelfs pijn bij het poepen.
Wat is obstipatie?
Obstipatie wordt ook wel verstopping genoemd. Als je kind hier last van heeft, kan hij of zij niet zo goed poepen. Hij of zij poept minder dan 3 keer per week, de ontlasting is hard en droog en soms doet het poepen pijn. Bovendien blijft poep te lang in de dikke darm. Dit kan leiden tot krampen en buikpijn. Sommige kinderen die verstopping hebben, krijgen ook last van ongelukjes. Je kunt bijvoorbeeld dunne poep in de onderbroek vinden of je kind poept ineens weer in zijn of haar broek.
Sommige kinderen hebben continu last van obstipatie, terwijl andere kinderen hier af en toe last van hebben. De harde ontlasting kan worden afgewisseld met normale ontlasting of zelfs met diarree. Toch is het altijd belangrijk om actie te ondernemen als je kind last heeft van verstopping.
De oorzaken van obstipatie
Verstopping bij kinderen kan allerlei oorzaken hebben en deze oorzaken verschillen per leeftijd. Bij baby's wordt obstipatie vaak veroorzaakt door de overstap naar andere voeding. Als je baby eerst borstvoeding kreeg en nu flesvoeding kan dit leiden tot een verandering in de ontlasting en zelfs voor verstopping zorgen. Maar ook te weinig water of juist te veel melkpoeder in het flesje kan leiden tot harde poep en verstopping.
Obstipatie kan ook voorkomen bij kinderen vanaf de peuterleeftijd
In dat geval is de verstopping vaak het gevolg van:
- te weinig drinken
- te weinig vezels eten
- te weinig bewegen
Obstipatie is dus vaak het gevolg van de leefstijl. Maar het kan ook veroorzaakt worden door slechte toiletgewoontes. De ontlasting lang ophouden en niet de tijd nemen om naar het toilet te gaan of rustig op het toilet te zitten, kan uiteindelijk ook leiden tot problemen met de ontlasting.
Leefstijlveranderingen bij obstipatie
Verstopping bij kinderen komt relatief veel voor, maar gelukkig is het meestal ook goed op te lossen. Het is daarbij belangrijk om de signalen vroeg te herkennen. Hoe eerder je actie onderneemt, hoe sneller het probleem verholpen wordt en hoe minder ongemak een kind ervan ervaart.
Door eenvoudige veranderingen in het eetpatroon en in de leefstijl van je kind kun je al heel veel doen om het risico op obstipatie te verminderen. Vezelrijke voeding is bijvoorbeeld ontzettend belangrijk voor de gezondheid van de darmen en de kwaliteit van de ontlasting. Eet met elkaar bijvoorbeeld regelmatig volkorenproducten en voldoende groente en fruit. Dit draagt bij aan een goede stoelgang en een gezonde darmfunctie van volwassenen en kinderen.
Niet alleen vezels, maar ook voldoende goede vetten kunnen bijdragen aan goede ontlasting. Vet heeft in onze samenleving lange tijd een slechte reputatie gehad, maar tegenwoordig weten we dat goede vetten ontzettend belangrijk zijn voor de gezondheid. Bovendien maken vetten de ontlasting zacht en dit verbetert de stoelgang.
Daarnaast is het belangrijk dat jouw kind voldoende drinkt en lekker beweegt gedurende de dag. Als je zoon of dochter niet genoeg vocht binnenkrijgt, kan de ontlasting namelijk hard worden. Dit draagt bij aan het risico op verstopping. Vooral als je de hoeveelheid vezels in het dieet verhoogt, is voldoende drinken heel belangrijk.
Hoe voorkom je verstopping bij kinderen?
Als je kind niet kan poepen, denk je vaak in eerste instantie aan voeding. Maar niet alleen een gezonde leefstijl is belangrijk voor een goede stoelgang, ook gezonde toiletgewoontes dragen hieraan bij. Veel kinderen leren zichzelf aan om hun plas en poep op te houden. Ze zijn lekker aan het spelen en willen niet stoppen of ze krijgen aangeleerd dat ze moeten wachten op het juiste moment om naar het toilet te gaan. Dit is absoluut niet goed voor de darmgezondheid en de stoelgang. Herinner je kind er regelmatig aan, of zet een wekker op bepaalde tijden. Maak er geen groot ding van, maar houd het luchtig en speels. Het kan ook helpen om wat vaker boekjes te lezen over poepen en plassen.
Het lang ophouden van ontlasting kan uiteindelijk leiden tot verstopping. Daarom is het belangrijk dat je leert om bij aandrang direct naar het toilet gaan en rustig de tijd nemen om te poepen en te plassen. Maar ook stress en angst kunnen bijdragen aan problemen met de ontlasting. Dit kan bijvoorbeeld spanning zijn rondom het poepen, maar ook spanning of angst door andere factoren. Een verhuizing, gepest worden op school, ruzie thuis, angst om los te laten, een overlijden in de familie: het zijn allemaal psychische factoren die bij kunnen dragen aan obstipatie. Praat elke avond met je kind over de dag, houd samen een dagboekje bij, of praat vaker over emoties. Dit helpt je kind om er woorden aan te geven hoe hij zich voelt en wat hem bezighoudt.
Wanneer ga je naar de dokter bij obstipatie bij een kind?
In veel gevallen is obstipatie goed thuis op te lossen met eenvoudige leefstijlveranderingen. Toch is het belangrijk om als ouder alert te blijven en tijdig hulp in te schakelen als de klachten niet verbeteren. Als de obstipatie aanhoudt of voor veel ongemak en pijn zorgt, kun je de huisarts inschakelen. Hij of zij kan de klachten beoordelen en eventueel medicijnen of een behandeling voorstellen.
Medicatie bij obstipatie
Als je kind jonger is dan één jaar, dan krijgt hij of zij meestal lactulose voorgeschreven bij verstopping. Lactulose zorgt dat de poep zachter wordt en de darmen beter werken. Dit middel wordt vaak voor enkele maanden voorgeschreven.
Als je kind ouder is, kan hij of zij macrogol voorgeschreven krijgen bij verstopping. Macrogol is een laxeermiddel dat de poep zachter maakt en zo de ontlasting soepel maakt. Macrogol mag in principe langere tijd gebruikt worden door zowel kinderen als volwassenen, maar wordt meestal voor enkele weken tot maanden voorgeschreven.
Misschien durft je kind niet meer te poepen, omdat hij of zij veel pijn ervaart. Lidocaïnezalf kan dan uitkomst bieden. Deze zalf smeer je rond de anus om de pijn te verdoven. Poepen wordt dan minder pijnlijk en verloopt gemakkelijker.
Andere behandelingen
Als medicatie niet werkt of niet voldoende effect heeft bij verstopping kan de huisarts ook een andere behandeling voorschrijven. In sommige gevallen is een micro-klysma nodig om hardnekkige obstipatie te verhelpen. Een micro-klysma, in de vorm van een vloeistof welke in de endeldarm wordt gespoten, zorgt ervoor dat de ontlasting zacht wordt en jouw kind zal poepen. Dit kan een heftige verstopping direct oplossen.
Bij aanhoudende problemen kan de huisarts een poeptraining adviseren. Je werkt dan samen met je kind aan goede toiletgewoontes om zo de ontlasting weer op gang te krijgen. De poeptraining bestaat doorgaans uit regelmatig naar het toilet gaan, de tijd nemen om te poepen en te plassen, het bijhouden van een poepdagboek en een beoordelingssysteem om jouw kind positief te stimuleren.
Mijn kind durft niet te poepen, wat kan ik doen?
Soms durft je kind ook niet te poepen. Bijvoorbeeld omdat het pijn doet, of omdat hij of zij gewend is om in een luier te poepen. Voor sommige kinderen is het echt iets wat ze opnieuw moeten leren, op het potje of op de wc, in een andere houding, met minder controle.
Toiletbezoek kan daardoor spannend worden, zeker als het poepen eerder pijnlijk was. Het komt dan ook regelmatig voor dat een kind het gewoon niet meer durft. Reageer daar vooral met mildheid en begrip op. Leg rustig uit waarom poepen belangrijk is, maar maak er geen strijd van. Ga er gewoon eens even bij zitten, zing samen een liedje of lees een boekje. Maak het luchtig, letterlijk en figuurlijk.
Er zijn ook fijne kinderboekjes over poepen die je samen kunt lezen, die helpen om het onderwerp normaler en minder spannend te maken. En net als bij zindelijkheidstraining kan een beloningskaart extra motivatie geven. Vergeet ook niet het belang van vezelrijke voeding en voldoende drinken: zonder de juiste brandstof, komt er ook niks uit.
Meer drinken om obstipatie te voorkomen
Voldoende drinken op een dag is ook belangrijk om de ontlasting soepel en probleemloos te laten verlopen. Als je kind te weinig drinkt, is het belangrijk om de vochtinname te verbeteren. Dit kun je doen door vaker drinken aan te bieden, je kind verschillende opties aan te bieden en er een gezellig moment van te maken. Een leuke beker kan ook goed helpen bij moeilijke drinkers.
Twijfel je over de klachten van je zoon of dochter? Wacht niet langer en neem contact op met de huisarts. Al is het 'alleen maar' ter geruststelling, zodat je weer zorgeloos kunt genieten met en van elkaar. Mocht er wel iets aan de hand zijn, dan kan de huisarts snel schakelen en je kind ondersteunen.
