20 mei 2011 door Aleid Truijens
Hoe ga je om met kinderen die seksuele spelletjes doen? In ieder geval niet door ze die rare ondergoedregel te leren, vindt Aleid Truijens.
Ha, we hebben weer een 'misbruikertje'! Elk jaar is het wel raak op een basisschool. Dit keer is het een kleine smeerpijp van 8, op een school in Maarssenbroek. Hij zou zich hebben 'vergrepen' aan vier klasgenootjes, aan wie hij 'ontuchtige' handelingen zou hebben voltrokken. De betrokken kinderen, tussen de 5 en 9 jaar, heten nu 'slachtoffertjes'.
De schrik zat er in Maarssenbroek, zo kort na de affaire Robert M., meteen goed in. De media werden ijlings ingelicht: het nieuws werd afgelopen zaterdag verspreid via De Telegraaf, RTV Utrecht en talloze nieuwssites. Een zedenzaak! De boel escaleerde snel. Woedende ouders dreigden hun kinderen van school te halen als de kleine dader in de klas bleef zitten. De geschrokken burgemeester sprak met de betrokken gezinnen en trommelde zedenrechercheurs op. De school, een rooms-katholieke basisschool die deel uitmaakt van de RK Verrijzenisgemeenschap, onthield zich van commentaar.
Wat zou er gebeurd zijn? Wat kán er voor verschrikkelijks zijn aangericht door een 8-jarige? Zou hij hebben 'gevoeld' bij meisjes? Trots zijn piemeltje hebben getoond? Zijn prille onderlijf, waarbij van enig verrijzen nauwelijks sprake zal zijn geweest, tegen hen aan hebben gedrukt?
Nee, zulk gedrag moet niet. Maar het is voorstelbaar dat het 8-jarige jochie niet besefte dat hij iets vreselijks uitspookte. In elke klas zit wel zo'n seksbelust kind – ik kan me er uit mijn eigen schooltijd en die van mijn kinderen wel een paar herinneren.
Zelf speelde ik ook graag doktertje. Maar als een jonge onderzoeker ook maar iets te ver ging kreeg hij een mep van mij of mijn vriendinnetjes. En anders werd hij wel vernederend terechtgewezen door mijn moeder, die wonderlijk genoeg altijd op het juiste moment tevoorschijn sprong. Ook een verstandige juf of meester praat in zo'n geval streng met de kleine viezerik, in aanwezigheid van diens patiëntjes, over het verschil tussen spelen en lastig vallen. Daarmee hoort de kous af te zijn. Zo niet in onze hysterische tijden.
Zou, vroeg ik mij af, het Maarssenbroekse delinquentje de ondergoedregel hebben gekend? En geschonden? Die regel, bedoeld om kindermisbruik te voorkomen, werd onlangs uitgevaardigd door een imponerende instantie, De Raad van Europa, als richtlijn voor kinderen, ouders, leerkrachten en leidsters: niemand mag een kind ongevraagd aanraken op plaatsen die normaal gesproken met ondergoed zijn bedekt.
Het is een absurde regel. Allereerst is hij praktisch onuitvoerbaar. Hoe verschoon je een peuter op de crèche, of een kleuter met een 'ongelukje', zonder zijn onderlijf aan te raken?
Het is ook een schadelijke regel. Het kind leert dat wat onder zijn ondergoed zit vies is en onbegrepen gevaren uitlokt; een volmaakt recept voor frustratie.
Iedere volwassene die hem dáár aanraakt – de buurvrouw die kinderen laat zwemmen in een opblaasbadje, de gymjuf die hen opvangt bij de bok, de oppas-opa die hun billen afveegt – is een potentiële verdachte, en kan zich nergens op beroepen bij onheuse aantijgingen. De lievelings-oom van mijn kinderen, die hen, als ze bloot uit bad kwamen, grommend achternazat onder het uitstoten van "Ik ben de boze billenbijterrr...", waarbij ze het uitgierden van de pret, zou zeker een gehangene zijn.
De ondergoedregel geeft valse zekerheid. Opvoeders denken misschien te snel dat ze ontsporingen voorkomen. Je hoeft niet veel fantasie te hebben om je écht ranzige situaties voor te stellen, waarbij iedereen zijn onderbroek aanhoudt en kinderen zelfs niet op de gewraakte zones worden aangeraakt.
Bijvoorbeeld. Mannen die leuke foto's maken tijdens kleuterzwemles. De trainer die na afloop altijd doucht met de jongens. De zijige leraar die tijdens proefwerken liefkozend nekjes masseert. De oom (of jeugdleider, of priester) die je troostend op schoot trekt. Die harde bobbel. Zijn vreemde, hese stem.
Zulke ervaringen zijn wél beangstigend, ook al houd je er meestal geen trauma aan over. Het is aan ouders en leerkrachten om kinderen het subtiele onderscheid bij te brengen tussen aardige en smerige bedoelingen.
Het akeligste aan de ondergoedregel is dat de verantwoordelijkheid voor wangedrag deels bij de kinderen wordt gelegd. "Mama hád je toch de ondergoedregel verteld?" De veiligheid van kinderen blijft altijd en overal de verantwoordelijkheid van volwassenen.
En het 8-jarige misbruikertje? Moeten hij en zijn ouders nu verder gebrandmerkt door het leven? Gemeden in het dorp, weggehaald van zijn school en zijn vriendjes, áls die al nog op die school zitten? Dat lijkt me nog eens een trauma, voor alle betrokken kinderen.
