Vakantiestress in een samengesteld gezin: ontdek de tips

Planningen, afspraken en verwachtingen over de zomervakantie zorgen vaak voor extra stress in een samengesteld gezin. Dat merkt Cindy Schepers, gespecialiseerd relatietherapeute, duidelijk in haar praktijk. 'Het aantal aanmeldingen voor begeleiding van stiefkoppels piekt steeds aan het eind van elke zomer.'

Frustraties en veranderingen tijdens vakantie

Wanneer de zomer haar intrede doet en je dagelijkse routine op zijn kop wordt gezet, lopen frustraties thuis al eens op. Kinderen die later gaan slapen, waardoor er nauwelijks nog qualitytime met je partner overblijft, om een voorbeeld te noemen. Combineer je werk maar eens met zeurende kleuters of tieners in huis die zich vervelen! En waar blijft die me-time?!

Het verlangen naar een gelukkig samengesteld gezin

Hebben jij en je partner één of meer kinderen uit een vorige relatie, dan speelt er nog iets anders: het vurige verlangen om je samengestelde gezin te doen slagen, zet de boel algauw onder hoogspanning. Cindy: '(Stief)ouders hopen dat de vakantie gelegenheden biedt om de onderliggende banden te verbeteren. Ze zetten meer in op activiteiten samen. Helaas werkt dit vaak averechts.'

De complexiteit van samengestelde gezinnen

Agenda's afstemmen met ex-partners en activiteiten vinden die voor iedereen leuk zijn... het is een hele klus in een samengesteld gezin. Toch is er meer aan de hand. Kinderen maken soms pijnlijk duidelijk dat ze liever inzetten op het oude vertrouwde. Dus zonder bonusouder en co. Cindy: '(Plus)ouders hopen natuurlijk dat het goed vlot tussen de stiefjes. Logisch! Toch is het geen goed idee te veel in te zetten op samen.'

Opvoeding en gedrag

Ken jij het verhaal van Sint Maarten? Zo leg je aan je kind uit waarom we dit vieren

Realistische verwachtingen en tips voor de vakantieperiode 

Dat heeft blijkbaar te maken met de aard van het stiefgezin. Cindy: 'Je hoort dat misschien niet graag, maar het is niet omdat jij en je partner "ja" zeggen tegen elkaar, dat er meteen een wij-gevoel ontstaat met elkaars kinderen. Een nieuw gezin is eerder een verzameling aan relaties. In zekere zin blijft dat zo, ook later. Ik merk al jaren in mijn praktijk dat ouders en plusouders hun uiterste best doen om te proberen de verschillen te overbruggen om tot een eenheid te komen. In een samengesteld gezin zijn er van nature bondjes. Proberen dat te ontkennen is hetzelfde als proberen de zwaartekracht te ontlopen.'

Effectieve communicatie tijdens de vakantie

Wanneer jij jouw tiener vraagt zijn stiefzus mee op sleeptouw te nemen wanneer hij naar het zwembad trekt, hoop je dat ze elkaar hierdoor beter leren kennen en gaan waarderen. 'Als je zoon dan een lang gezicht trekt, ontstaan er gemakkelijk woorden tussen de twee partners. De plusouder vindt dat de ouder duidelijk mag maken aan de jongen dat hij wat vriendelijker mag doen; de ouder vindt dat de plusouder te weinig inziet dat zijn kind al een serieuze inspanning levert door zijn stiefzus mee te vragen. Zo komen partners die veel van elkaar houden onbedoeld lijnrecht tegenover elkaar te staan.'

Praktische tips voor een geslaagde vakantie 

Je moet misschien even slikken wanneer je hoort dat het plaatje van het grote, kleurrijke gezin niet klopt. Misschien vrees je dat het dan helemaal niks kan worden tussen jullie. Je hoeft het gelukkig niet zo zwart-wit te zien, aldus Cindy. Ze geeft enkele tips:

• Het doet al enorm veel als je gewoon andere accenten legt. Erken de verschillende bondjes en splits regelmatig op. Trek er op vakantie eens een dagje alleen op uit met je kinderen.
• Heb je dat nog nooit gedaan als ouder? Ontdek elkaar op een nieuwe manier! Dit is een ideale kans om de relatie met je kroost te verdiepen.
• Houd gerust enkele oude rituelen aan. Door het verleden te erkennen, ontstaat er ruimte.
• Als je wel samen bent, doe dat dan bewust en realiseer je dat dit niet evident is voor (sommige) kinderen.
• Hoe minder druk, hoe spontaner er iets kan ontstaan.

De druk van de ketel

Cruciaal is de communicatie met je partner. Cindy: 'Je partnerrelatie is de lijm van je gezin. Zeker in de beginjaren is dit vaak het enige bondje dat alles samen houdt! Het helpt als je regelmatig de koppen bij elkaar steekt met zijn tweeën. Niet alleen om brandjes te blussen of het gezin te managen. Wanneer je aan elkaar kunt vertellen hoe spannend je het vindt en waar je je zorgen om maakt, kunnen jullie elkaar ook emotioneel steunen. Dan verdwijnt er heel wat druk van de ketel.

Inzicht in elkaars gevoelens

Vertel je partner wat je ervaart. Misschien voel je je als plusouder onzeker of buitengesloten. Probeer dat als ouder niet op te lossen of te minimaliseren, maar bied een luisterend oor. Anders vervalt de plusouder mogelijk in kritiek in een poging om gehoord te worden. En omgekeerd: vertel als ouder in wat voor spreidstand je soms staat, zonder daarbij je partner te proberen te overtuigen van iets.

De kinderen voorlichten over samengestelde gezinnen

Ook is het nodig dat ouders aan hun kinderen leren wat een samengesteld gezin is. Dat sommige verschillen blijven en dat je rekening moet houden met elkaar als je wél samen bent, bijvoorbeeld. Cindy: 'Je vormt niet langer een eenoudergezin. Voor ouders die onzeker zijn geworden door de scheiding en al wat daarop gevolgd is, kan dat eng zijn.'

Vakantiestress verminderen

• Heb je nog geen reis geboekt, kijk dan of je de vakantie kunt opsplitsen. Drie weken met elkaar in één tent doorbrengen is waarschijnlijk niet het beste idee. Kies voor kortere vakanties in steeds verschillende samenstellingen!
• Heb je wel al iets geboekt, maak het jezelf dan gemakkelijk door een extra tent mee te nemen, met een tweede auto te rijden of een extra hotelkamer te boeken. Ter plekke hoef je echt niet alles samen te doen. Splits regelmatig op. Zorg er aan het einde van de dag voor dat je minstens even tijd met je partner kunt doorbrengen, zodat jullie elkaar even kunnen 'voelen'.
• Breng je de zomer thuis door? Ook dan kun je regelmatig opsplitsen.

Door samen te groeien, terwijl we begrip tonen voor de unieke dynamiek van samengestelde gezinnen, kunnen we een vakantie creëren vol mooie momenten van verbondenheid. Hele fijne vakantie!