Je maakt je zorgen over een kind dat je kent. Je denkt misschien dat het bij hem of haar thuis niet veilig is en er sprake is van kindermishandeling. Dit is een lastig en gevoelig onderwerp. Hoe kun je hierover een gesprek aanknopen, op een open manier en zonder oordeel? Deze tips helpen je op weg.
Voordat je een ingang probeert te vinden om te praten over de situatie, is het fijn om eerst iets luchtigs te bespreken. Vraag bijvoorbeeld naar zijn lievelingsfilm of hobby. Dit zorgt ervoor dat het kind zich meer op zijn gemak voelt. Het kan ook helpen om een veilige sfeer te creëren waarin hij of zij meer open durft te zijn.
Zeg wat je is opgevallen zonder meteen te zeggen dat je je zorgen maakt. Je kunt bijvoorbeeld zeggen: "Ik zie dat je de laatste tijd een beetje stil bent, gaat alles goed?" Hiermee geef je hem de kans om zelf zijn of haar verhaal te doen. Het is belangrijk om hierbij je eigen emoties onder controle te houden en vragen te stellen zonder oordeel.
Stel vragen die niet alleen met 'ja' of 'nee' beantwoord kunnen worden. Door open vragen te stellen, geef je het kind de ruimte om meer van zijn gevoelens en gedachten te delen. Open vragen nodigen uit om meer te vertellen en geven je beter inzicht in wat er aan de hand kan zijn. Vragen die je kunt stellen, zijn:
Gebruik toegankelijke taal, makkelijke woorden die passen bij de leeftijd. Ingewikkelde woorden of termen kunnen verwarrend zijn. Praat niet over 'mishandeling' of 'geweld', maar vraag: "Voel je je fijn als je thuis bent?" of “Voel je je thuis veilig?”
Het klinkt als een eenvoudig advies, maar het is in de praktijk nog niet zo simpel om te luisteren zonder te oordelen. Kinderen merken het snel als je ze probeert te sturen of als je al een mening klaar hebt. Door simpelweg te luisteren en begrip te tonen, moedig je het kind aan om open te zijn.
Negatieve opmerkingen over de mogelijke dader kunnen nadelig werken in een gesprek. Kinderen die slachtoffer zijn van huiselijk geweld hebben vaak gemengde gevoelens. Je wilt tijdens het gesprek voorkomen dat het kind zich gaat afsluiten, omdat hij de dader wilt beschermen. Zeg daarom niks slechts over die persoon. Zeg liever iets als: "Ik snap dat dit lastig voor je is."
Het is voor kinderen spannend om grote ervaringen te delen. Kindermishandeling is ingewikkeld, het gaat vaak gepaard met een groot loyaliteitsconflict. Kinderen kunnen zich schuldig voelen dat ze hun geheim hebben verteld of bang worden voor de gevolgen. Het kan verleidelijk zijn om tijdens het gesprek te beloven dat je zijn of haar geheim bewaart, maar dit is niet verantwoord. Als ze in een onveilige situatie zit, moet je kunnen handelen en andere volwassenen inschakelen om haar te helpen. Doe daarom nooit beloftes die je niet kunt waarmaken. Komt er in het gesprek iets ter sprake wat je moet delen met anderen? Zeg dit tijdens jullie gesprek en leg uit wat je gaat doen.
Het kan fijn zijn om concreet je hulp aan te bieden. Je kunt bijvoorbeeld zeggen: "Je hoeft het niet alleen te doen. Als je wilt, kan ik je helpen of samen met jou iemand zoeken die dat kan." Zorg dat je hierbij geen verwachtingen schept die je niet kunt waarmaken. Het is belangrijk dat je laat weten dat je er bent, maar ook dat je misschien professionele hulp moet inschakelen. Deze aanpak kan een opluchting zijn en de deur openen in jullie gesprek. Maar ook als het kind geen hulp wil of zegt dat er niets aan de hand is, heb je door te vragen in ieder geval laten zien dat je klaar staat om te helpen. En dat kan al een wereld van verschil maken.
Eindig het gesprek door te bedanken voor het praten. Zeg dat je er voor hem of haar bent en hij altijd naar je toe kan komen om even te praten of simpelweg samen te zijn. Om het gesprek weer luchtig te eindigen, kun je vragen naar wat hij of zij de rest van de dag of het weekend gaat doen.
Wanneer een kind niets los lijkt te willen laten, maar je toch een ongemakkelijk gevoel hebt, kan dat lastig zijn. In zo'n geval is het vooral belangrijk om hem of haar te laten weten dat je er altijd bent om te praten. Je kunt subtiel aangeven dat je je zorgen maakt en altijd openstaat voor een gesprek. Als hij ook na herhaalde pogingen niets deelt en je je nog steeds zorgen maakt, overweeg dan om andere vertrouwde volwassenen in de omgeving van het kind erbij te betrekken. Soms is het voldoende om alert te blijven en beschikbaar te zijn. Maar als je serieuze redenen hebt om te vermoeden dat er iets mis is, is het van belang om niet af te wachten maar actie te ondernemen.
Onderneem actie als je je zorgen maakt en denkt dat er sprake is van kindermishandeling. Dat betekent niet dat je het probleem zelf moet oplossen, maar wel dat je het bespreekbaar maakt bij mensen die kunnen helpen. Kom je er niet uit of twijfel je of je het wel goed ziet? Kijk voor meer informatie op ikvermoedhuiselijkgeweld.nl. Wil je advies van een professional of vind je het fijn als er iemand met je meedenkt? Bel of chat dan met een professional van Veilig Thuis. Verzamel feiten en situaties die je zijn opgevallen. Dit kan helpen als je jouw zorgen met professionals bespreekt. Houd een open houding en start regelmatig een gesprek. Zo laat je zien dat je er nog steeds bent.
