19 mei 2006 door Joanna Sandberg
Mijn dochter van 15 is een vrijbuiter. Ze is ontzettend slordig, drinkt te veel als ze uitgaat, en neemt rustig een dagje vrij van school. Nu heeft ze besloten om bij haar vader te gaan wonen, want die zit haar niet zo op de huid als ik.
De reden dat ik zelf bij hem weg ben gegaan, was vanwege zijn onvolwassen gedrag op financieel gebied, huwelijkse trouw en wetten en regels. Hij vindt het prima als zij daar komt, dan kan ze mooi zijn huishouding gaan doen (tegen betaling). Ook vindt hij het goed dat zij meehelpt op de trekker en dat ze daarmee op de openbare weg rijdt, zonder rijbewijs.
Ikzelf vind het helemaal geen goed idee dat zij daarheen gaat, omdat ik dan alle controle verlies. Deze dame heeft structurele leiding nodig om niet volledig los te slaan.
Kan ik een contract opstellen met eisen waar mijn dochter en haar vader zich aan moeten houden? Bijvoorbeeld: dat de cijfers op school goed moeten blijven, dat ze zich moet houden aan de wettelijke regels voor een 15-jarige, en dat ze drie keer per week hier moet komen om te eten?
Heeft u tips? Ik wil haar niet koste wat kost tegenhouden, want ik besef heel goed dat zij de sfeer in huis heel negatief kan gaan beïnvloeden.
Kort samengevat: u vindt uw dochter een vrijbuiter, en u denkt dat ze bij haar vader wil gaan wonen omdat u haar op de huid zit en haar vader niet. Eigenlijk is dit dé puberproblematiek in een notendop.
Hieronder zal ik proberen aan te geven wat er eigenlijk gebeurt, en wat je daaraan zou kunnen doen.
Pubers hebben er in het algemeen een ontzettende hekel aan om gecontroleerd te worden. De situatie is dan vaak als volgt:
Uw dochter wil uit deze cirkel komen. Daarom wil ze bij u weg en wil ze bij haar vader gaan wonen. Van hem weet ze dat hij haar meer met rust zal laten. Dat is immers wat ze wil; met rust gelaten worden en zelf bepalen wat ze wel en niet doet.
Het probleem is echter dat pubers kunnen verlangen naar autonomie, maar dat ze wel steun en begeleiding nodig hebben van hun ouders. Let op: steun en begeleiding is iets anders dan controle!
Uit uw verhaal begrijp ik dat u haar vader onverantwoordelijk vindt, en dat u bang bent dat jullie dochter onverantwoordelijk opgevoed gaat worden. U bent bang dat ze geen structurele leiding van haar vader zal krijgen, met alle gevolgen van dien.
In uw hart wilt u haar niet laten gaan, maar u geeft toch maar toe, omdat u bang bent dat ze anders de sfeer in huis zal gaan verzieken.
Alles staat dus in het teken van de angst. Van daaruit is het heel goed verklaarbaar dat u een contract wilt opstellen. U bent bang dat u de controle zult verliezen als uw dochter niet meer bij u woont, en u bent bang dat ze dan volledig los zal slaan. Door middel van een contract wilt u allerlei eisen opleggen aan uw dochter – en waarschijnlijk ook aan haar vader – om de boel in de hand te houden.
Met het contract zoals u zich dat voorstelt, is wel iets bijzonders aan de hand. Het is namelijk úw contract, met úw voorwaarden, zonder dat daarover onderhandeld is met alle betrokken partijen. In het normale maatschappelijk verkeer bestaan dat soort contracten niet. En als ze wel bestaan, dan noemen we het een wurgcontract.
Wurgcontracten zijn altijd gedoemd om te mislukken, zeker als de partij die ze oplegt geen echte machtspositie heeft. Want ga maar na. Als u wilt dat ook de vader zich aan uw contract gaat houden, dan stelt u zichzelf boven hem. Net als uw dochter moet hij zich dan als een soort kind aan de regels van de baas gaan houden.
Dat zal altijd fout gaan, omdat u niet de baas bént. Vervolgens is er van alles mogelijk. Het meest voor de hand liggende scenario is dat uw dochter en haar vader zich ook werkelijk als kinderen gaan gedragen, en samen een bondje gaan sluiten tegenover u als over-controlerende ouder.
En wat gaat er gebeuren wanneer uw dochter of haar vader zich niet aan de regels van uw contract houden? Wat voor sancties heeft u dan tot uw beschikking? Ik zou het niet weten. In ieder geval niet 'terug naar huis', want daar voorzag u juist problemen.
Kortom: een contract zoals u zich dat voorstelt, zal niet werken. Wanneer u uw dochter bij haar vader laat wonen, dan zit er niets anders op dan haar los te laten en haar het vertrouwen te gunnen dat het goed zal gaan. Geef haar de kans en de hoop om het goed te hebben bij hem. Zij moet zich dan houden aan de regels van haar vader, die natuurlijk wel heel anders zullen zijn dan die van u. Blijf echter wel – op afstand – uw betrokkenheid tonen.
Mogelijk kunt u met uw ex-partner praten over wat jullie dochter nodig heeft qua opvoeding. Maar dan nog kunt u niet bepalen hoe hij haar moet opvoeden. Als het moeilijk is om met zijn tweeën te praten, kunt u er zonodig een derde bij halen, die jullie allebei vertrouwen.
Het is echter nog steeds mogelijk dat uw dochter wél thuis blijft wonen. U kunt daar met haar over praten, en proberen te achterhalen hoe zij zich dat voorstelt, als het zou gebeuren. Hoe jullie er samen voor kunnen zorgen dat het wel weer goed gaat bij u thuis.
In dat geval kunt u haar in alle eerlijkheid zeggen dat u heel betrokken op haar bent, en dat u haar nogal op de huid zit omdat u wilt dat het goed met haar zal gaan. Maar dat u liever heeft dat zij laat zien dat ze wél verantwoordelijkheid kan nemen, waardoor u er zelf minder bovenop hoeft te zitten. U kunt daaraan toevoegen dat u best bereid bent om haar te vertrouwen, en dat u haar tegemoet kunt komen door zelf te veranderen en haar meer los te laten.
Ook al zijn de conflicten af en toe zeer hevig, pubers van 15 willen best steun en hulp van hun ouders. Ze willen echt niet alles alleen doen. Voor u betekent dat wel dat u met uw dochter moet gaan praten, en vooral dat u naar haar moet gaan luisteren. U kunt dan kijken of jullie tot gezamenlijke afspraken en compromissen kunnen komen.
Mocht het allemaal niet lukken, dan kunt u altijd de hulp van Bureau Jeugdzorg inroepen. Daarnaast helpt het lezen van boeken over het opvoeden van pubers. Zoals: het Ouders Online-boek Van last tot lust.
Ik wens jullie veel succes!
