2 juni 2006 door Aleid Grijpma
Mijn man heeft drie kinderen uit een vorig huwelijk en sinds twee jaar woont zijn zoon (13) bij ons in huis. De zoon heeft ADHD en krijgt daar medicijnen voor.
Zijn moeder heeft hem twee jaar geleden letterlijk op straat gegooid en daarom hebben wij toen besloten om hem bij ons in huis te nemen. Doordat hij ADHD heeft, en van huis uit ook geen opvoeding heeft genoten, heeft hij een gedragsstoornis. Ook is hij contactgestoord.
Sinds hij bij ons in huis is, is zijn gedrag erg verbeterd. Toch zijn we al geruime tijd geleden op een punt beland dat we niet verder met hem komen. Het zijn te veel punten om nu op te schrijven waar het allemaal om draait.
We zitten nu in een situatie dat het voor ons niet meer mogelijk is om hem bij ons in huis te laten wonen; er is te veel gebeurd. Er is jammer genoeg ook geen mogelijkheid om dit probleem samen met zijn eigen moeder op te lossen. Haar redenering is: "hij woont nu bij jullie, dus is het jullie probleem". Volgens ons versterkt zij ook de problemen die wij op dit moment met hem hebben.
Ik zit met mijn handen in het haar, tot het depressieve aan toe. Voor mijn gevoel heb ik al het mogelijke geprobeerd om hem op het rechte spoor te krijgen, maar helaas. We kunnen zo niet verder.
Ik denk niet dat ik echt een duidelijk beeld hebben kunnen geven van de problemen waarmee wij geconfronteerd worden. Het is een heel uitgebreid verhaal en daar is hier de ruimte niet voor.
Op het moment dat zijn moeder heeft laten weten dat zij niet de verantwoordelijk voor haar zoon wil nemen, heb ik die verantwoordelijkheid op mij genomen en ik wil er alles aan doen om dit probleem op te lossen. Ik hoop dat mij enig advies geboden kan worden.
Om te beginnen wil ik u zeggen dat ik het heel moedig vind dat u deze vraag aan ons voorlegt. Want het is altijd naar om te moeten zeggen dat het opvoeden van een kind niet meer lukt, en dat je dat uit handen wilt geven.
Ik zal proberen om u op weg te helpen. Eerst zal ik iets meer vertellen over uw stiefzoon, en daarna over de mogelijkheden die u heeft om een uitweg te vinden.
Over uw stiefzoon vertelde u dat hij ADHD heeft, en gedragsproblemen, en mogelijk een contactstoornis. Jammergenoeg vertelde u niets over zijn intellectuele vermogens; dat is ook altijd erg belangrijk!
Ook vertelde u niets over eventuele begeleiding. Het zou me echt enorm verbazen als zo'n kind en zijn ouders geen begeleiding zouden hebben. Ik vind dat begeleiding in zo'n geval hard nodig is, omdat kinderen zoals uw stiefzoon een verhoogd risico lopen om te ontsporen (voor zover dat niet al gebeurt).
Wat ik verder zeer zorgelijk vind, is dat hij al een keer de ervaring heeft gehad dat hij op straat is gezet, en dat hij nu vermoedelijk ook wel voelt dat het niet goed gaat. Plus dat zijn biologische moeder hem afwijst.
Dat soort ervaringen hakken er bij kinderen stevig in, en maken hun zelfbeeld er niet bepaald beter op. Er kan dan heel gemakkelijk een vicieuze cirkel ontstaan van nare gevoelens, die gecompenseerd moeten worden door meer gedragsproblemen (zo reageren deze kinderen nou eenmaal), dus meer problemen thuis, dus nog meer nare gevoelens, enzovoorts.
Kortom: veel redenen om hulp te zoeken dus (voor zover u die nog niet heeft.)
Verder lijkt het me voor uw stiefzoon niet goed om de oplossing weer bij zijn moeder te leggen. Ze hééft hem al een keer de deur uit gezet, en wat als dat opnieuw gebeurt? En hoe zou het zijn voor deze jongen, die al heel kwetsbaar is, om ergens in huis te zitten waar hij niet gewenst is? Volgens mij is dat vrágen om nog meer moeilijkheden.
Maar wat dan wel? Ik zie de volgende mogelijkheden.
1. Als u nog geen – ambulante – begeleiding hebt via de kinder- en jeugdpsychiatrie of via Bureau Jeugdzorg, probeer dat dan eerst.
Het is namelijk erg belangrijk dat er deskundigen bij het probleem betrokken worden die uw stiefzoon goed in de gaten houden. Bijvoorbeeld op het gebied van medicatie, of om te kijken of hij individuele begeleiding nodig heeft. Daarnaast hebben jullie – als ouders – zélf begeleiding nodig bij het omgaan met zijn gedragsproblemen.
2. Misschien is er een intensievere behandeling nodig, zoals een opname in een kinderpsychiatrisch ziekenhuis. Zo'n beslissing kan in onderling overleg genomen worden. Vaak zijn er speciale afdelingen voor dit soort jongens, hetzij écht intern (dag en nacht) hetzij in de vorm van een dagbehandeling.
Houd er wel rekening mee dat deze klinieken meestal bedoeld zijn voor kinderen met een redelijke intelligentie, en dat ze vaak niet zijn ingesteld op kinderen die lager scoren. Ook moet er sprake zijn van behandelbare psychiatrische problematiek. Is dat niet het geval, bijvoorbeeld omdat de gedragsproblemen op de voorgrond staan, dan wordt nog wel eens geadviseerd om te kijken naar instellingen die meer orthopedagogisch georiënteerd zijn.
3. Als een definitieve uithuisplaatsing de enige mogelijkheid is, dan betekent dat meestal een plaatsing in een orthopedagogische instelling. Bureau Jeugdzorg is de instantie die een indicatie geeft voor het soort instelling, waarbij de intelligentie van het kind een belangrijke rol speelt (hoger dan 80 of lager dan 80). Het beleid en de mogelijkheden verschillen per provincie.
Er zijn verschillende soorten instellingen voor verschillende soorten problematiek. Bureau Jeugdzorg kan u daar alles over vertellen. Houd er wel rekening mee dat dit soort instellingen vaak lange wachtlijsten hebben.
Voor alle opties die ik hierboven noemde, van behandeling tot opname, geldt dat uw stiefzoon er wel zelf akkoord mee moet gaan, omdat hij ouder is dan 12 jaar.
Kinderen die ouder zijn dan 12 jaar, kunnen nooit ergens geplaatst worden tegen hun zin.
Wat gebeurt er als een kind pertinent niet akkoord gaat? In zo'n geval raad ik ouders nog wel eens aan om het probleem voor te leggen aan de Raad voor de Kinderbescherming, en te vragen of een ondertoezichtstelling (OTS) in aanmerking zou kunnen komen. Het kind komt dan onder toezicht van een gezinsvoogd te staan.
De OTS is bedoeld voor kinderen die zúlke ernstige gedragsproblemen hebben (zoals crimineel gedrag, mishandeling, alcoholgebruik of drugsgebruik), dat hun ouders alle controle over hun kind verloren hebben. Ook hiervoor moet u advies en begeleiding vragen bij Bureau Jeugdzorg.
Ik hoop dat ik u hiermee een beetje op weg heb geholpen. Succes ermee!
