22 april 2005 door Ietje Heybroek
Wij wonen nu acht jaar bij elkaar en hebben twee kinderen: een stiefzoon van mijn man van bijna 14, en een dochter van ons beiden van 6. Mijn vraag gaat over onze stiefzoon. Hij woont week op week af bij ons en zijn moeder. Zijn ouders overleggen regelmatig met elkaar.
Ik heb een probleem met hem, maar ook met zijn vader. Het loopt (uiteraard) door elkaar. Ik vind dat hij zich op alle terreinen (schoolwerk, klusjes, taakjes, vrienden) onvoldoende inspant om een actieve bijdrage te leveren, terwijl hij aan de andere kant veeleisend is en erg moppert als er iets van hem gevraagd wordt.
Ik vind het vervelend dat mijn man hem niet aan zijn afspraken houdt, en hem zelfs de wind uit de zeilen neemt door dingen voor hem te doen. Hij denkt dat het bij het karakter van onze zoon hoort, dat hij zich niet wil inspannen en "karakter kun je niet veranderen".
Zelf ben ik van mening dat onze stiefzoon te veel ruimte krijgt en te weinig aangesproken wordt op zijn negatieve gedrag, maar ook geen gevolgen hoeft te dragen van dit gedrag.
Mijn vraag: welke (zelfstandige) taakjes zijn redelijk om van hem te vragen, en hoe moet ik omgaan met zijn eisen, zijn geringe inspanning, zijn karakter of (aangeleerd) gedrag?
Hij is weinig in het hier en nu en leeft – zoals hij zelf zegt – in een (eigen) virtuele wereld, waar hij inkomt na chagrijnig gedrag. Dat chagrijnige gedrag verdooft hem en dat geeft een prettig gevoel. Een grote bek is volgens hem een manier om te zeggen dat je het ergens niet mee eens bent.
Vraag 2 is dus of de situatie ook niet een gevolg is van zijn leven in zijn virtuele wereld en of dat niet een uiting is van een psychische toestand?
Ik ben afwisselend bezorgd en boos, dat snapt u waarschijnlijk wel.
Ik kan me voorstellen dat u zich over dit alles afwisselend boos en bezorgd voelt. Maar hoe ga je daar nou mee om? Hieronder zal ik u een aantal suggesties geven.
Om te beginnen: het gedrag van uw partner. Belangrijk om te weten is dat veel gescheiden ouders zich schuldig voelen tegenover hun kinderen. Daarom zijn ze over het algemeen wat toegeeflijker, en vergoelijken ze veel dingen van hun kinderen. Dat is iets om rekening mee te houden.
Een andere reden om zich zo op te stellen tegenover hun kinderen is dat gescheiden ouders soms bang zijn dat hun kinderen niet meer zullen komen, als ze te strenge regels of te hoge eisen aan hen stellen. Ook daarmee moet u rekening houden.
Maar hóe moet je daar dan rekening mee houden? Je moet er respect voor hebben, maar je moet er ook over praten. En je moet proberen om samen een houding te ontwikkelen waar je allebei mee kan leven.
Als jullie geen overeenstemming kunnen bereiken over de manier waarop jullie je stiefzoon willen opvoeden, dan kan hij daar mooi gebruik (of misbruik) van maken. Daar moet je dus wel voor oppassen.
Ik vind dat ouders leiding moeten geven aan hun kinderen. Vooral een jongen van 14 jaar die in de puberteit zit, vraagt om grenzen. Hij test ze uit. Zolang u beiden niet één lijn kunt trekken, kan hij doen wat hij wil. U vindt iets niet goed, uw partner wel. In dat vacuüm kan hij gewoon zijn gang gaan.
Helaas kan ik u niet vertellen wat reële eisen zijn en wat niet. Dat moet ieder voor zichzelf bepalen. In dit geval: u en uw partner samen. Zodra u dat helder heeft, kunt u elkaar steunen in plaats van afvallen.
Vervolgens zul je inderdaad honderd keer hetzelfde moeten vragen. "Wil je alsjeblieft je jas ophangen?" "Wil je alsjeblieft je was in de wasmand doen?" Enzovoorts.
U vraagt zich – terecht – af of het gedrag van uw stiefzoon te maken heeft met de 'virtuele wereld' waarin hij leeft, en of dat een uiting is van zijn psychische toestand.
Ik ben geen psycholoog, maar het lijkt erop dat hij om te overleven in een wereld die heel moeilijk voor hem was (de scheiding van zijn ouders, de nieuwe partner van zijn vader en de geboorte van zijn halfzusje) en nog steeds is (denk aan zijn puberteit), een eigen wereld heeft gecreëerd. Hij komt in die wereld als hij zich niet goed (chagrijnig) voelt. Als de echte wereld te veel pijn doet, lijkt hij zich af te sluiten en is hij niet te bereiken.
Ik kan me voorstellen dat u zich zorgen maakt. Mijn vragen zouden zijn: maken zijn biologische ouders zich ook zorgen om hem? Hoe zijn de schoolresultaten en wat zeggen zijn leraren? Leeft hij op school ook in die virtuele wereld?
Mocht iedereen zich zorgen maken, dan zou er iemand met uw stiefzoon kunnen gaan praten om hem te vertellen dat u zich allemaal zorgen maakt. Er zou dan in ieder geval gevraagd kunnen worden hoe hij zich voelt.
Mocht hij zeggen dat hij zich niet goed voelt, dan zou er voorgesteld kunnen worden of hij met iemand zou willen praten. Misschien met iemand op school, of anders met een therapeut. Als hij dat niet wil, leg het probleem dan voor aan de huisarts.
