13 februari 2009 door Aleid Grijpma

Stelen en liegen - wat is er met onze zoon aan de hand? (12 jr)

Onze zoon van bijna 12 is op geen enkele manier gevoelig voor welke straf dan ook. Alles is al geprobeerd (behalve lijfstraffen, wat wij ook zeker niet willen gaan doen). We zijn al vanaf zijn 5e jaar bezig met STOP, Jeugdzorg, een psycholoog, Boddaert Centrum, Orthopedagogisch Centrum Brabant en nu weer de crisisopvang.

Toen hij 3½ was heeft hij hersenvliesontsteking en bloedvergiftiging gehad, en toen hij 6 was is er ADHD vastgesteld. Verder is hij nooit ziek of ziek geweest.

Het begon met snoepjes stelen, toen geld, en nu zijn het mobiele telefoons. Hij ontkent in alle toonaarden en blijft beweren ze gevonden te hebben. Zelfs de politie geloofde dit niet, en na een ruim verhoor heeft hij van één toestel toegegeven het weggenomen te hebben. Verder heeft hij van gestolen geld een telefoonkaart gekocht en mij gestalkt.

Hierop hebben we in overleg met jeugdzorg en de politie besloten dat hij even uit huis moet.

Hij lijkt zijn eigen leugens als waarheid te geloven, en iedereen om hem heen liegt volgens hem. Zowel de kinderen als de volwassenen.

Verder is er ook een huiswerkprobleem. Hij weigert dit in te leveren. Hij maakt het wel maar vergeet het altijd, het is en blijft een strijd tussen hem en zijn leerkracht. Het lijkt wel een soort machtsspelletje. Hierdoor zou zijn toekomst er wel eens van af kunnen hangen omdat hij zo niet naar het onderwijs door kan stromen dat bij zijn IQ (119) past. Dat is: vwo. Met de proef-cito had hij een score van 548.

Dit maakt ook alles zo ingewikkeld, want hij is zo slim maar waarom doet hij dan vaak zo stom?

Momenteel zit hij in een crisisopvang in afwachting van een plaatsing in een groepshuis om zo zijn problemen aan te pakken. Want noch het IOG, noch Boddaert, noch de ouderbegeleiding heeft tot nu toe geholpen.

Nou willen we natuurlijk dat er zo snel mogelijk bekend wordt waar hij 'last' van heeft, zodat we het probleem bij de kern kunnen aanpakken.

Als jullie dit lezen, gaat er dan enigszins een lichtje branden? In de trant van laat hem eens testen op dit of dat?

Antwoord

Nee, eerlijk gezegd gaat er bij mij niet zomaar een lichtje branden wat er met uw zoon aan de hand zou kunnen zijn. Het kan echt van alles zijn. Er zit dus niets anders op dan goed onderzoek te laten doen; zowel in 1-op-1 contact, als in het gezin, als op school.

Hieronder zal ik enkele mogelijkheden langslopen.

Gedragsstoornis

Op het eerste gezicht zou je zeggen dat uw zoon een gedragsstoornis heeft, maar dat hoeft niet per se het geval te zijn. Gaat het alleen om liegen en stelen, of is er meer aan de hand, zoals agressief gedrag, vechtpartijen veroorzaken, een grote mond opzetten, niet luisteren, etc.?

Als er 'alleen maar' sprake is van stelen (en daarover liegen), dan is dat natuurlijk een ernstige zaak, maar het hoeft niet per se een gedragsstoornis te zijn. Je ziet bijvoorbeeld wel eens dat kinderen stelen (en daarover liegen) om een leegte op te vullen, of om zich beter te voelen, of om via een omweg duidelijk te maken dat ze ergens mee zitten.

Zijn er meer gedragsproblemen dan alleen maar het stelen en liegen (naast de ADHD), dan is er meestal iets mis gegaan in de ontwikkeling, en kan er wel sprake zijn van een gedragsstoornis. Juist in de kinderleeftijd is dat heel zorgelijk en moet je alle zeilen bijzetten om er wat aan te doen.

Mogelijke gedragsstoornissen waar het bij uw zoon om zou kunnen gaan, zijn bijvoorbeeld ODD (Oppositional Defiant Disorder) als hij agressief is, of CD (Conduct Disorder) als het om antisociaal gedrag gaat. De kenmerken daarvan vindt u op www.balansdigitaal.nl.

Hersenvliesontsteking en ADHD

Verder vroeg ik mij af of hij na zijn hersenvliesontsteking veranderd is en wat voor effecten jullie bemerkten. Zagen jullie hem achteruitgaan als kind? Ging hij anders functioneren? Hoe ziek is hij geweest en hoe gingen jullie met hem om daarna?

Ook vroeg ik me af of zijn ADHD behandeld wordt, en zo ja hoe. Gebruikt hij medicatie? En hebben jullie al specifieke begeleiding voor ouders met ADHD-kinderen gehad?

Psychiatrisch onderzoek

U vertelde over allerlei vormen van hulp en begeleiding die jullie inmiddels al hebben gehad, maar wat ik eigenlijk miste was een gedegen psychiatrisch onderzoek. Dat lijkt me in deze situatie heel belangrijk.

Bij een kind zoals uw zoon wil je graag weten of er misschien een contactprobleem is waardoor hij zo ongevoelig is, je wilt iets weten over zijn gewetensontwikkeling, etc. En vanwege de hersenvliesontsteking zou ik ook willen weten hoe het met zijn neuropsychologische functies is, zoals aandacht, concentratie en planning (ik denk daarbij ook aan zijn huiswerk-probleem).

Hoe nu verder?

Zoals gezegd zou ik dus in ieder geval goed onderzoek laten doen, met name psychiatrisch en neuropsychologisch. Daarnaast kunt u een opname overwegen in een instelling voor kinder- en jeugdpsychiatrie, zeker wanneer er ook andere gedragsproblemen spelen (grote mond, opstandig, etc.).

Aan een opname in een gespecialiseerde instelling heb je meer dan aan – algemene – crisisopvang, omdat er dan echt goed gekeken kan worden hoe hij functioneert, met het doel te begrijpen wat er nu eigenlijk aan de hand is.

Succes en sterkte gewenst!