Leren lezen voor de 4e, normale potentie of Hoog begaafd?
Hallo iedereen,
Ik heb voordat ik vader werd, meer dan 20 jaar in het onderwijs gewerkt, met vrijwel alle soorten en type kinderen (met alle diverse achtergronden, talenten en gebreken).
De leeftijden waarmee ik werkte waren tussen 5 en 17 jaar.
Leren en doceren is echt wel mijn interesse, hoe je informatie efficiënt en effectief (en dus boeiend en "leuk") kunt overbrengen.
Toen ik hoorde dat er 4 jarige zijn die konden lezen, begon ik meteen nieuwgierig te worden of ik mijn kind dat ook kon leren, maar dan didactisch correct (dus zonder het echt te pushen, passend bij de leeftijd en mogelijkheden). Het gevolg is dat ik een soort prototype lesprogramma begon te maken en te testen op mijn kind.
De theorie (in het kort):
- veilig voelen als eerst (!..goude regel voor leren)
- als een kind een vormen en dingen kan herkennen, en daar een geluid bij kan herinneren
(vb: plaatje van een kat = "mauw"), dan kan hij/zij ook letters gaan herinneren met de bijbehorende klanken, gezien dat ook specifieke vormen zijn.
- regelmatig letters laten zien en herhalen
- de volgende stap is 2 uitleggen/laten zien hoe 2 letters met een eigen klank samen kunnen gaan. (dit is een cruciaal punt waarbij de hersenen de connectie moeten maken...ik testte dit steeds maar met 1 poging om de 2 weken, door te vragen hoe 2 letters bij elkaar geschreven klinken, na een voorbeeld)
- daarna heel veel spelletjes, vooral met 2 letter woordjes (of onzin woordjes). Steeds 1 klinker en 1 medeklinker.
- daarna testen wanneer 3 letterwoordjes gelezen kunnen worden, 4 letterwoordje etc. (steeds beperkt door werkgeheugen ontwikkeling... erg facinerend!),
- daarna andere soort spelletjes, met belonings-ervaring stimulus voor lezen van 1 woordje per keer.
- daarna veel herhalen tegen over een kleine beloning (als het kind oorzaak gevolg kan begrijpen). Ook hier, nooit pushen, altijd leuk blijven. Mikken op 4 van de 5 keer gemak en stoppen als het negatief wordt, eindigen met een positieve hoogtepunt.
Nou mijn vraag is of anderen hier ook ervaring mee hebben. Want de theorie leek in praktijk goed te werken. Mijn zoon (nu 4) kan gewoon lezen, lijkt niet echt hoog begaafd. Hij vind lezen niet specifiek leuk, maar vind het niet erg. Hij leest als hij zelf interesse heeft.
Dit laat ook de vraag bij mij of andere ("gemiddelde") kinderen, zeker na hun 4e verjaardag met dit traject ook best snel zouden kunnen leren lezen. De potentie lijk bij een doorsnee kind er zeker al te zijn.
Ik hoor graag jullie gedachtes/ervaringen/ideeën.
Passionfruit schreef op 08-07-2025 om 00:28:
[..]
Interessant! Ik vraag mij dat geregeld ook af, of de nadruk op lezen werkelijk zo belanfrijk is in dit tijdperk. Ben ook benieuwd naar de lange termijn effecten. Lezen kun je tegenwoordig ook met een voorleespen, en internet kun je gebruiken met spraak en ga zo maar door. Andere skills zijn misschien nog wel belangrijker zoals het aanblijven wakkeren van de creativiteit wat alle jonge kinderen van nature hebben,
Bv je hoort geregeld dat bedrijven bewust op zoek zijn naar dyslecten omdat zij skills hebben die ten tijde van AI heel belangrijk zijn (patronenen herkenne,problem solving, out of the box denken, creativiteit etc). Op youtube staan een aantal interessante interviews door Made by Dyslexia, of de movement in engeland nav film Jamie Oliver
of
Over 50% of NASA employees are reported as dyslexic.
They are said to be deliberately sought after because they have superb problem-solving skills and excellent 3D and spatial awareness.
Lijkt mij wel. Van het kunnen lezen wordt je begrip van teksten en woorden wel vergroot. Alleen al om de reden dat je misschien wat anders hoort dan er werd bedoeld. Iedereen heeft als kind (en als volwassene vast ook nog) wel momenten gehad waarop je dacht: ooooh, schrijf je dat zo. Je hoort 'befobbeld' maar er staat bijvoorbeeld. En zodra je dat weet, landt de betekenis van dit woord beter. Met het aanleren van vreemde talen is dat nog belangrijker (tenzij je ze al van jongs af aan leert).
En je kunt makkelijker iets opzoeken, i.p.v. dat je een heel filmpje/podcast helemaal moet afdraaien.
Maar het zou ook kunnen dat als lezen niet meer als belangrijk wordt gezien en het dus geen vaardigheid is die belangrijk wordt geacht, taal helemaal verandert. Of er een nieuwe manier van informatieoverdracht komt die er nu nog niet is, nog efficiënter dan geschreven tekst.
Ik stel me zo voor dat in het verleden voordat het schrift werd uitgevonden taal ook heel anders was, minder ingewikkeld denk ik. Alhoewel het denk ik alleen werkt als bijna niemand meer kan lezen, anders zijn lezenden nog steeds in het voordeel (zoals 2 eeuwen geleden, toen een groot deel van de bevolking analfabeet was).
Je kan ook meer onthouden of kennis bewaren als het ergens staat opgeschreven, alhoewel Socrates daar weer anders over dacht. Die was bang dat mensen lui werden als ze niet meer alles uit het hoofd zouden leren.
Passionfruit schreef op 08-07-2025 om 00:28:
[..]
Interessant! Ik vraag mij dat geregeld ook af, of de nadruk op lezen werkelijk zo belanfrijk is in dit tijdperk. Ben ook benieuwd naar de lange termijn effecten. Lezen kun je tegenwoordig ook met een voorleespen, en internet kun je gebruiken met spraak en ga zo maar door. Andere skills zijn misschien nog wel belangrijker zoals het aanblijven wakkeren van de creativiteit wat alle jonge kinderen van nature hebben,
Bv je hoort geregeld dat bedrijven bewust op zoek zijn naar dyslecten omdat zij skills hebben die ten tijde van AI heel belangrijk zijn (patronenen herkenne,problem solving, out of the box denken, creativiteit etc). Op youtube staan een aantal interessante interviews door Made by Dyslexia, of de movement in engeland nav film Jamie Oliver
of
Over 50% of NASA employees are reported as dyslexic.
They are said to be deliberately sought after because they have superb problem-solving skills and excellent 3D and spatial awareness.
Ja, maar bij de NASA werken allemaal (zeer) hoog opgeleide technici, die compenseren hun dyslexie wel met hun intelligentie. Ongetwijfeld kunnen die wel goed (genoeg) lezen maar minder snel dan iemand met hetzelfde intelligentie zonder dyslexie.
De mate waarin je hersens "aan" gaan hangt af van de activiteit. Een film kijken vraagt veel minder dan luisteren naar een verhaal. En als je zelf leest zijn er nog veel meer hersengebieden tegelijk actief en betrokken.
Door lezen (meer dus dan door andere manieren van kennis opnemen) wordt je brein namelijk beter in associëren. En dat, het goed en snel kunnen leggen van verbanden, is fundamenteel om de wereld om je heen goed te kunnen begrijpen en erin te kunnen functioneren.
Dat met name in het onderwijs nu zo de focus ligt op leesbevordering is dan ook echt niet voor niets. Er is al enige tijd een dalende lijn te zien in de leesvaardigheid (dat gaat niet alleen om het kunnen lezen an sich, maar ook om het echt begrijpen van wat er gelezen wordt) en dat is echt zorgelijk.
Wie er meer over wil weten kan ik het boek "Omdat lezen loont" van harte aanbevelen!
Passionfruit schreef op 08-07-2025 om 00:28:
Over 50% of NASA employees are reported as dyslexic.
They are said to be deliberately sought after because they have superb problem-solving skills and excellent 3D and spatial awareness.
Die NASA medewerkers hebben wel meer onderscheidende kwaliteiten dan hun dyslexie natuurlijk, je kan de problem-solving skills en spatial awareness echt niet alleen aan hun dyslexie toeschrijven
troelahoep schreef op 08-07-2025 om 14:11:
[..]
Ja, maar bij de NASA werken allemaal (zeer) hoog opgeleide technici,
die compenseren hun dyslexie wel met hun intelligentie. Ongetwijfeld
kunnen die wel goed (genoeg) lezen maar minder snel dan iemand met
hetzelfde intelligentie zonder dyslexie.
Wat bedoel je precies met "die compenseren hun dyslexie wel met hun intelligentie."
Iemand heeft trouwens geen dyslexie, je bent dyslectisch of niet. Als je dyslectisch ben is je brein anders bedraad. Dylexie heeft niets te maken met intelligentie.
What is Dyslexic Thinking?
Dyslexic Thinking is now recognised as a skill on LinkedIn and a noun
in the dictionary, and our Intelligence 5.0 report tells us that
Dyslexic Thinking skills are the most in-demand skills in every job,
across all sectors, globally today.
source: MadeByDyslexia UK
Mugs schreef op 08-07-2025 om 14:47:
De mate waarin je hersens "aan" gaan hangt af van de activiteit. Een film kijken vraagt veel minder dan luisteren naar een verhaal. En als je zelf leest zijn er nog veel meer hersengebieden tegelijk actief en betrokken.
Door lezen (meer dus dan door andere manieren van kennis opnemen) wordt je brein namelijk beter in associëren. En dat, het goed en snel kunnen leggen van verbanden, is fundamenteel om de wereld om je heen goed te kunnen begrijpen en erin te kunnen functioneren.
Dit geld niet voor iedereen, dat zou betekenen dat ieder brein op dezelfde informatie verwerkt en leert,vroeger en nu en dat het brein buiten de evolutie staat.
Misschien is de leesvaardigheid achteruit gegaan, maar is het visuele denken vooruit gedaan. Misschien hoort het leesonderwijs, de grote nadruk erop, zoals wij dat kende wel bij het verleden en paste het goed in die tijd, maar vraagt deze tijd om hervorming
skik schreef op 09-07-2025 om 15:32:
[..]
Die NASA medewerkers hebben wel meer onderscheidende kwaliteiten dan hun dyslexie natuurlijk, je kan de problem-solving skills en spatial awareness echt niet alleen aan hun dyslexie toeschrijven
Een interessant boek over Dyslexie "The dyslexic advantage" (nieuwe uitgave)
Passionfruit schreef op 09-07-2025 om 22:46:
[..]
Dit geld niet voor iedereen, dat zou betekenen dat ieder brein op dezelfde informatie verwerkt en leert,vroeger en nu en dat het brein buiten de evolutie staat.
Misschien is de leesvaardigheid achteruit gegaan, maar is het visuele denken vooruit gedaan. Misschien hoort het leesonderwijs, de grote nadruk erop, zoals wij dat kende wel bij het verleden en paste het goed in die tijd, maar vraagt deze tijd om hervorming
Zo werkt dat niet. Je brein ontwikkelt zich door verbindingen te maken. Paadjes, zeg maar. Hoe meer paadjes hoe beter je brein wordt in associëren. Herhaal je iets vaak, dan maak je een paadje breder.
Bepaalde activiteiten leiden tot bepaalde hersenactiviteit. Lezen geeft veel meer hersenactiviteit dan kijken of luisteren. Net zoals schrijven (met de hand) meer activiteit geeft dan typen. En hoe meer hersengebieden tegelijk actief zijn, hoe meer paadjes er gemaakt worden
Passionfruit schreef op 09-07-2025 om 22:27:
[..]
Wat bedoel je precies met "die compenseren hun dyslexie wel met hun intelligentie."Iemand heeft trouwens geen dyslexie, je bent dyslectisch of niet. Als je dyslectisch ben is je brein anders bedraad. Dylexie heeft niets te maken met intelligentie.
What is Dyslexic Thinking?
Dyslexic Thinking is now recognised as a skill on LinkedIn and a noun
in the dictionary, and our Intelligence 5.0 report tells us that
Dyslexic Thinking skills are the most in-demand skills in every job,
across all sectors, globally today.source: MadeByDyslexia UK
Wij van WC-eend....
Ik heb eens opgezocht wat het inhoudt, maar het klinkt niet als iets speciaals. Heel veel mensen die niet dyslectisch zijn hebben al die genoemde eigenschappen ook gewoon.
Passionfruit schreef op 09-07-2025 om 22:27:
[..]
Wat bedoel je precies met "die compenseren hun dyslexie wel met hun intelligentie."Iemand heeft trouwens geen dyslexie, je bent dyslectisch of niet. Als je dyslectisch ben is je brein anders bedraad. Dylexie heeft niets te maken met intelligentie.
What is Dyslexic Thinking?
Dyslexic Thinking is now recognised as a skill on LinkedIn and a noun
in the dictionary, and our Intelligence 5.0 report tells us that
Dyslexic Thinking skills are the most in-demand skills in every job,
across all sectors, globally today.source: MadeByDyslexia UK
Dat een intelligente dyslect beter kan lezen en schrijven dan een dyslect met minder verstandelijke vermogens, en dat het zodoende een minder grote handicap is. Gesteld dat er bij de NASA vooral techneuten met grote beta breinen werken (wat ik even heb nagezocht en het geval lijkt te zijn) en zouden de werknemers gemiddeld genomen misschien relatief vaak dyslectisch zijn, dan zijn zij nog niet gevrijwaard van teksten lezen etc en dat kunnen ze zeer waarschijnlijk ook prima, want ze doen werk op wetenschappelijk niveau.
Een van mijn kinderen had op de basisschool wat moeite met lezen en schrijven, zeker als je het vergeleek met hoe hij het deed bij andere vakken op school. De leerkracht zei dat hij misschien wel dyslexie kon hebben maar dat hij te goed scoorde om op school getest te worden, iets wat volgens hen vaker voorkwam bij intelligente kinderen. Wij zouden een dyslexietest zelf moeten betalen, mochten we dat toch willen laten uitzoeken. Ons andere kind, dat nog veel intelligenter is, was ook nooit een vlotte lezer. En ikzelf ook niet. Maar blijkbaar nooit zodanig langzaam of haperend om te denken aan dyslexie.
Mugs schreef op 10-07-2025 om 08:36:
[..]
Zo werkt dat niet. Je brein ontwikkelt zich door verbindingen te maken. Paadjes, zeg maar. Hoe meer paadjes hoe beter je brein wordt in associëren. Herhaal je iets vaak, dan maak je een paadje breder.
Bepaalde activiteiten leiden tot bepaalde hersenactiviteit. Lezen geeft veel meer hersenactiviteit dan kijken of luisteren. Net zoals schrijven (met de hand) meer activiteit geeft dan typen. En hoe meer hersengebieden tegelijk actief zijn, hoe meer paadjes er gemaakt worden
Dat weet ik, alleen paadjes om beter te worden in associeren ("Hoe meer paadjes hoe beter je brein wordt in associëren") worden niet enkel gevormd door lezen (lineair kunnen volgen met de ogen) letters/ schrijven (hand), dat kan ook visueel beeld/ tekenen (hand). Voor sommige kinderen is er meer hersenactiviteit in links of in rechts. Dat kan verschil maken in hoe lezen wordt aangeleerd (beeld denken, oogvolgbewegingen etc).
De ontwikkeling en kennis over het brein en de neuroscience blijven constant in ontwikkeling, er is ook nog veel onbekend in dit gebied
