Paniek bij het maken van keuzes
Mijn zoon zit de laatste tijd niet goed in zijn vel. Op school heeft hij al sinds groep 3 last van grote concentratieproblemen, is uitgebreid onderzocht en nu gediagnosticeerd met ADD. Hiervoor gebruikt hij sinds 4 weken medicatie (methylfenidaat).
Het is nog moeilijk te zeggen of dit nu aanslaat of niet. Komende week laten zijn leerkrachten mij weten wat hun bevindingen zijn in de klas.
Thuis is hij niet veranderd in positieve zin, maar is hij juist explosiever en lijken zijn emoties uitvergroot te zijn. Wat hem de laatste weken vooral vaak overkomt, is dat hij in paniek raakt als hij een keuze moet maken. Een paar voorbeelden:
- Hij komt vrolijk uit school, met een vriendje. Ze hebben afgesproken, hij wil met het vriendje mee. Ik bespreek even met de vader van het vriendje de thuiskomtijd en ze willen vertrekken. Op dat moment zie ik zoon omslaan, hij kijkt me aan en zegt paniekerig: ik wil niet, ik wil met jou mee, ik wil thuis eten en daarna naar vriendje. Dit hebben we gedaan, maar vervolgens kon hij na het eten zich er niet toe zetten om naar het vriendje te gaan. Hij leek zowat verscheurd door de keuze: gaan spelen of thuisblijven. Hij wilde een, toen weer het ander, hij lag hier echt huilend op de grond. Het heeft toen lang geduurd, ik heb hem (vind ik zelf achteraf) te lang in zijn keuzeprobleem gelaten. Uiteindelijk heb ik een berichtje verstuurd naar de vader van het vriendje: dat hij hier bleef en graag een andere keer kwam spelen.
- We waren in een pretpark en stonden in een rij voor een attractie waar hij met z'n vader in zou gaan. Ik zou dan met broertje en zusje iets anders gaan doen. Ik zeg na een tijdje wachten: ik ga wel vast met ze lopen, tot straks. Toen raakte hij weer helemaal in paniek, wilde opeens niet meer in die attractie, wilde met mij mee, enz enz. Is uiteindelijk ook niet in de attractie geweest (later nog wel).
-Vanmiddag gebeurde het weer, ik voelde hem al aankomen. Ik ging met broertje naar een voorstelling en hij kon ook mee. Hij switchte al een paar keer vanochtend: ik wil wel mee, ik wil niet mee... Toen het tijd was om te gaan, wilde hij wel. Zaten we op de fiets, roept hij na 50 meter: ik wil niet, ik wil terug! Helemaal in paniek. Mijn man is hem toen van de straat komen plukken, waarna hij opeens riep dat hij tóch wilde. Toen hebben wij heel ferm de keuze voor hem gemaakt: je gaat mee terug naar huis en ik ben weggefietst. Thuis aangekomen was hij alweer bedaard.
Dit waren twee voorbeelden, maar zo gebeurt het vaker.
We proberen nu de keuzes zo min mogelijk onverwacht te laten komen en als hij niet kan kiezen, de keuze voor hem te maken.
Met het hele medicatieverhaal erbij weet ik niet goed wat daar nu mee te maken kan hebben en wat niet.
Hij heeft dit niet-kunnen-kiezen en opeens-met-mama of juist opeens-met-papa mee willen, wel vaker gehad, al voordat hij mediatie gebruikte. Kan het zijn dat de medicijnen nu dit al aanwezige probleem triggeren? Het is de laatste weken erg vaak voorgekomen en daarvoor maar af en toe en dan lang niet zo heftig.
Komende week belt de kinderarts ons om te bespreken hoe het gaat met de mediatie en zal ik uiteraard noemen dat dit probleem er is.
Er zijn hier veel mensen met ervaringen met medicatie bij AD(H)D, dus ik ben benieuwd of er mensen zijn die iets herkennen of tips hebben.
Bedankt, groet, Pien
Leeftijd
Ik zie dat ik niet geschreven heb dat hij nu 8 jaar is, hij zit in groep 5.
Keuze paniek
Dat heeft mijn dochter. Omdat ze veel meer informatie nodig heeft om een beslissing te maken die ze toenemend, met het ouder worden, niet kreeg, en ook niet meer de juiste input, al vroeg ze erom.
http://www.marijkehoex.nl/Autisme%20Mijn%20ervaringsverhaal.htm
"In mijn hoofd wordt alles gestructureerd, alles bereid ik voor. Ieder moment en ieder contact. In mijn hoofd zit een soort boomdiagram. Voorafgaand een gesprek stel ik zo’n diagram op. Wat kan er allemaal gebeuren: als A wordt gezegd, kan ik 1,2 of 3 zeggen, als B wordt gezegd 4,5 of 6, als C wordt gezegd 7,8 of 9 etcetera. Iedere mogelijkheid heeft weer submogelijkheden en deze bereid ik allemaal voor in mijn hoofd. Wanneer ik dat niet doe, raak ik helemaal in paniek."
Haar leerpunt was dan ook: ruimte nemen voor jezelf. En dat lukt haar steeds beter. Neem de tijd om een beslissing te nemen. Maar dat vraagt wel dat de rest verder voorspelbaar genoeg is zodat er genoeg ruimte is voor onverwachte en nieuwe dingen. In de stress loopt de paniek sneller en vaker op.
De basisschool kan een trigger zijn voor keuzepaniek doordat een kind groter wordt er zaken verwacht worden die ze niet kunnen presteren maar wel moeten presteren, wordt van alles een opgaaf.
Pien
Waarom geven jullie hem de keuze om mee te gaan naar die voorstelling? Ik zou zo veel mogelijk keuzes voorkomen en een kind van 8 gewoon wel of niet mee laten gaan afhankelijk van mijn plannen, de omstandigheden en wie er dan thuis blijft.
Met het attractiepark zag je het niet aankomen maar daar zou ik dus ook nooit meer een keuze geven en dat zelf bepalen. Of alleen vragen: durf je in X? Ook niet de keus geven: wil je in X of in Y maar alleen: durf je in X? Zoja: dan ga je nu met papa, zo nee dan ga je nu mee met mama.
Gewoon voortaan zo min mogelijk keuzes geven, je hoeft hem namelijk niet te leren keuzes te maken. Je moet voorkómen dat hij die knoop in zijn hoofd krijgt.
AnneJ en Jamie
AnneJ, bedankt voor je reactie en informatie.
Jamie, hebt natuurlijk gelijk, het is het beste als wij alle beslissingen voor hem nemen. Dit gaan we ook zoveel mogelijk proberen. Helemaal voorkomen kunnen we het daarmee niet, want we kunnen bijv niet beslissen dat hij niet bij vriendjes mag spelen (zoals in het eerste voorbeeld). Maar inderdaad, bij bijvoorbeeld de voorstelling van gisteren zag ik het aankomen. In het vervolg zal ik bij zoiets beslissen dat hij lekker thuisblijft.
Zijn er nog meer mensen met ervaringen hiermee? En hoe ging je daarmee om?
Bedankt.
ja herkenbaar
Onze - niks aan de hand- dochter van 10 heeft dit bij vlagen.
Met name bij dingen die ze allebei heel leuk vind. Dus ze mag mee naar oma of bij het vriendinnetje spelen, zoals afgesproken. Ze hoort dan dat wij naar oma gaan en denkt: o maar dat is ook leuk. Ik zeg maar even wat. Dan krijgt ze keuzestress. Ze neemt dan een beslissing maar kan op het laatste moment dan gaan flippen. Ze raakt dan ook een beetje in paniek. Wat ik dan in elk geval NIET moet doen is boos worden. Wat ik dan doe is stick to the plan. Eerste deal was het vriendinnetje, wij besluiten naar oma dat is er later bij gekomen, JIJ gaat naar vriendinnetje. En dan bepraten met haar dat keuzes moeilijk zijn, dat je dan altijd iets mist wat ook leuk kan zijn, dat je de volgende keer weer iets anders kan kiezen, dat het niet erg is en dat de wereld niet vergaat en dat ze nog steeds lief is wat ze ook kiest. Zoiets. Ik maak dan de keuze voor haar, ook al is ze het op dat moment daar dan niet mee eens (maar ze blijft switchen dus ze is met beide keuzes niet eens). Ik pak dan echt de regie over en blijf gewoon kalm en veroordeel haar niet. Echt gezellig is het niet maar ja.....
Vol met onbekende gebeurtenissen.
Dat hij thuis explosief is, kan ook een gevolg zijn van de medicatie, zgn rebound maar ook een nieuwe fase.
Wat ik mij voorstellen kan is dat om een of andere reden (vanwege de medicijnen of vanwege een nieuwe fase) hij door heeft gekregen dat keuzes een gevolg hebben maar dat hij de gevolgen nog niet kan overzien. Dat kan overweldigend zijn en zelfs beangstigend. De wereld is opeens zo groot en vol met onbekende parameters. In het algemeen hebben kinderen met AD(H)D ook meer moeite met overgangen. Dat komt er bij. Jongetjes nog iets meer dan meisjes, trouwens.
Je zou kunnen proberen, bij kleine beslissingen om met hem kort door te nemen wat er dan gaat gebeuren of kan gebeuren. Liefst in het begin bij een korte tijdsspanne, een die overzichtelijk genoeg is. Een gebeurtenis aankondigen, dus (wat staat er te gebeuren en wat zijn de verwachtingen). Na afloop kan je zijn ervaring kort vragen en er zelf nog wat over zeggen en daarmee afkondigen en eventueel het volgende aankondigen: dit is geweest, klopt het met je idee, hoe ging het? en dan gaan we nu naar het volgende. Dat kan je later uitbreiden naar het maken van een plan A, en als dat onverhoopt niet door kan gaan, uitbreiden door een plan B te maken. Dat geeft ook rust.
