Mijn zorg-hormoon is op

je mag

Op deze leeftijd (volwassen?) wel wat meer respect verwachten. De was bijv. dat lijkt me niet iets wat je zo maar moet laten gebeuren en wat je dus ook niet moet doen vlg. mij.
Wat betreft eten zou ik ook een regel stellen: dat je voor een bepaalde tijd op de dag zeker wil hebben of ze wel of niet mee-eten. Niets gehoord? Dan regelen ze zelf maar wat.
Nee, je bent geen ontaarde moeder, je moet alleen nog even het laatste stukje opvoeding vorm geven. Hij moet het echt zelf gaan regelen; jij bent 'klaar'.

Waarom

nemen ze vieze was mee naar jouw huis? Je hoeft toch niet hotel mama te spelen ? Ze kunnen zelf koken en zelf alles regelen, ze zijn volwassen.

Als ik jou was zou ik hierin echt grenzen stellen, dus zeggen dat je geen was meer voor hen doet en bijvoorbeeld voorstellen dat jij een avond kookt en zij samen een avond als ze er het hele weekend zijn.

Waarom zitten ze ieder weekend bij een van de ouders? Hebben ze geen feestjes, vrienden, sport, werk of hobby, of behoefte elkaar te zien zonder ouders erbij?

Dit lijkt

me het grootste nadeel van kinderen krijgen als je al achter in de 30, of begin 40 bent. Het is een heel natuurlijk gegeven dat de naderende overgang het zorg- hormoon van de vrouw sterk vermindert, maar sommige vrouwen zitten dan nog midden in de kleine kinderen, of pubers, dat lijkt me echt de hel.

Ts, hoe oud ben je en hoe oud zijn je kinderen?

Leeftijd

Ik ben begin 50. Kreeg mijn jongste toen ik 32 was, dus was niet echt een oude moeder.. Mijn oudsre is halverwege de 20 en leidt een volwassen en zelfstandig leven. Jongste is student, zijn vriendin ook. Wonen op kamers in hun resp. studiesteden. Wij en vriendin's ouders wonen in dezelfde stad.

Ik startte dit draadje omdat je nooit hoort/leest over dit fenomeen. Alleen over het lege nest syndroom; je moet het heel erg vinden als je kinderen de deur uit gaan. Zo stil, zo saai. Nooit andersom.. Dat wakkert mijn schuldgevoel aan. Dat ik stiekem denk 'yes!' als zoon aangeeft dat hij een weekend niet naar huis komt. Terwijl hij dat bijna aarzelend vertelt, bang ons teleur te stellen ('dan zien jullie me niet'). Daarom hoop ik op herkenning. Dat ik toch niet zo zeldzaam ben.

Dit is een bekend

verschijnsel en heeft te maken met de overgang en hormonale veranderingen. Het is heel normaal, je hoeft je absoluut niet schuldig te voelen.

De aard der dingen

Het heeft ook te maken met de groeifase van de jongvolwassene. Ze zijn er al, ze kunnen wat jij ook kan. Ze maken eigen keuzes, lopen een eigen agenda.
Ik vind het een mooie uitdrukking: mijn zorghormoon raakt op. Ik heb het ook. In de ochtend zet ik vaak nog wel een kopje thee en ontbijt mee, maar ik maak al lang broodblikjes meer vol en ze pakken zelf een ontbijt. En als het weekend is dan bedel ik zelf om ontbijt op bed, het mag ook wel eens omgedraaid.
Zoon denkt slim te zijn en probeert een oude routine bij mij op te roepen: mam, is er ook thee?
Misschien dat ik vroeger opsprong en gezellig thee ging zetten, maar ik doe mijn eigen ding en zeg alleen maar: ja.
En als ze water opzetten dan vraag ze genoeg op te zetten zodat ze ook een kopje oploskoffie voor mij kunnen brengen.
Een vriendin woont in een seniorenflat, gezellig met andere jonge senioren. Dat wordt een aanlokkelijk perspectief. Jammer dat het nog even niet gaat, maar ik heb er best wel zin in.

Leeftijd is onzin

Dat slaat nergens op Lanza dat zorgmoe gekoppeld is aan het krijgen van kinderen op latere leeftijd. Ik was 21 toen ik mijn eerste kind kreeg en ik ben de 2 die nog hier wonen al een aantal jaar behoorlijk beu. Maar er is hoop, eentje is aan het kijken voor een eigen woning

Net

Ik was net 23 en 25 toen ik mijn kinderen kreeg en het is gewoon de lengte van tijd die je er op hebt zitten. Het gevoel hoort erbij. Je taak is volbracht en je kijkt uit naar een andere taak dan een zorgtaak.

Lanza

'Het is een heel natuurlijk gegeven dat de naderende overgang het zorg- hormoon van de vrouw sterk vermindert, ...'
Zeg je daarmee dan ook niet meteen, dat je van mensen die geen zorghormoon hebben niet kunt verwachten dat zij zorgen? Mannen bijvoorbeeld? Je geeft een mooie biologische verklaring voor een verschijnsel waar je constant tegen te hoop loopt.

Tsjor

Mijn kinderen

Zijn 14 en 16 dus hier is het nog niet aan de orde maar het veranderd wel.Als mijn kinderen jongvolwassenen zijn zal ik 46 zijn.Ik verlang hier ook naar eerlijk gezegd.Onbezorgd een weekend weg kunnen.Er komen dan misschien weer andere zorgen in de plaats.Vrienden van ons hebben nog 3 kindjes onder de 5 jaar + 2 tienerdochters...Ik vind die puberteit al redelijk heftig laat staan nog 3 kleuters erbij nee ik word al moe als ik er aan denk.Die vrijheid en rust laat maar komen...

De hormonen

van mannen veranderen ook drastisch na de geboorte van hun kind, dus ook zij maken zorg hormonen aan. Moeten ze wel aanwezig en betrokken zijn, anders gebeurt het niet.

Hoeveel kinderen

heb jij Jella? Want ik kan me voorstellen als je er meer dan twee hebt waarmee je al die fases hebt doorlopen, dat je er op een bepaald moment wel klaar mee bent. Zeker als ze onnodig lang in het ouderlijk huis blijven hangen terwijl ze al ruimschoots volwassen zijn.

In dat geval kun je prima stoppen met zorgen overigens. Volwassen mensen mogen best leren dat het ouderlijk huis niet oneindig een soort hotel blijft.

ik ook

Dochter is anderhalf jaar geleden het huis uit gegaan en ik bleef alleen (want gescheiden) achter. Veel mensen om me heen vonden het maar zielig, maar ik heb me geen moment rot gevoeld. In het begin vond ik het heel gezellig als dochter het weekend thuis kwam. En nog wel, maar inmiddels heb ik ook mijn eigen dingen en baal ik stiekem als ik niet met mijn filmclubje mee kan. Langzamerhand ontwikkelen we een patroon waarin ik wat vaker naar de studentenstad van dochter ga voor een gezellige lunch of een theatervoorstelling en dochter wat minder naar huis komt. Zo zie ik haar vaak genoeg, maar heb ik niet dat gehang in huis. Laatst was ze hier een paar dagen omdat haar verstandskiezen eruit waren gehaald bij de kaakchirurg. Dat was best pijnlijk en sneu en ze moest even vertroeteld worden. Na een paar dagen zorgen was ik er weer helemaal klaar mee. Zij zelf gelukkig ook.

Nog niet uitgezorgd

Ik heb vier kinderen waarvan de oudste sinds 4 jaar op zichzelf woont en de tweede sinds een paar weken. Voor de twee nog thuiswonende pubers zou ik graag meer zorgen, maar die hebben daar niet zoveel behoefte aan, wat gezien hun leeftijd logisch is. Ik zou het echt niet erg vinden als er in ons huishouden op magische wijze nog zo'n gezellig peutertje opdook.

skik

Ja hier! Herkenbaar

Ik ervaar het ook. Ben wel echt uitgemoederd maar voel me tegenwoordig iets minder thuis als de kinderen een heel weekend thuis zijn(gebeurt niet ieder weekend, wonen allebei verder weg op kamers). "Rekening houden met" voelt wat moeilijker nu man en ik heerlijk doen waar we zin in hebben.
En de kinderen zijn zo lief, daar ligt get niet aan! Was doen ze zelf op eigen kamer, eten doen wij meestal in zo'n weekend of we gaan ergens eten. Ook ik voel me wel eens schuldig als ik dezelfde gedachten heb als TS. Heerlijk als ze er zijn maar ook weer heerlijk als we het huis voor onszelf hebben.

Dymo aanvulling

Wat jij schrijft sluipt er bij ons ook meer in. Wij, ouders, gaan ook steeds vaker naar de studentensteden. Lunchen, wat rondkijken en dan 's avonds weer naar huis. Ook slapen we wel eens in de studentenstad. Man en ik doen die bezoekjes ook wel eens los van elkaar met een kind, dat vinden we ook leuk.

Geniet ervan

Over een paar jaar komen de eerste kleinkinderen en dan mag je daar weer voor zorgen

MAG

Met de nadruk op MAG, Lanza, vriendelijk bedanken mag ook.

Mag

Je op hopen, op die kleinkinderen, het is niet voor iedereen vanzelfsprekend!

Uitgemoederd

Met kinderen van 19 (op kamers) en 17 (nog zeker 2 jaar thuis) roep ik ook al een tijdje dat ik wel een beetje uitgemoederd ben.

Fijn dat er meer dat hebben.

Je groeit erin en je groeit eruit

En het is fijn als je emoties een beetje gelijk opgaan met het natuurlijke verloop.

Hier zijn ze 13 en 16 en het gebeurt. Geleidelijk aan groeit de afstand en groeit er een nieuwe, meer volwassen relatie op die plek. Maar hier is het dus duidelijk nog gaande. Vanmiddag veegde ik nog kruimels uit de mondhoek van de jongste en ik merkte opeens dat dat een beetje raar was. Ik denk zomaar dat ik dat binnenkort niet meer doe, omdat het niet meer past. Zoals ze ook ooit gestopt zijn met bij ons in bed kruipen, de treinbaan niet mee gelegd wordt en zoals die broek zomaar opeens echt hoogwater wordt.

Ik kan soms best weemoedig of sentimenteel zijn, maar rondom de kinderen geniet ik tot nu toe steeds erg van de nieuwe fase die zich dan aandient. Ik hoop dat ik ook blij ben als ze de deur uit zijn. Een leeg nest syndroom lijkt me treurig en ook een beetje beschamend. (Maar als het er is, dan is het er).

Specialist

van de hormonen van mannen, Lanza. 'Hormonen van mannen veranderen ook drastisch na de geboorte van hun kind, dus ook zij maken zorg hormonen aan. Moeten ze wel aanwezig en betrokken zijn, anders gebeurt het niet' En kunnen die dan ook een keer op raken?

Tsjor

Aanvullen

Bij iedere vrijbeurt worden ze weer aangevuld vanuit de voorraad van de vrouw. Dus die vaders die gaan scheiden en slechte vaders zijn hebben gewoon niet genoeg sex gehad. En zo zie je maar weer elke slechte vader kan er niets aan dan dat komt door die loedermoeder die weigert met hem naar bed te gaan.

En dan komt er een stiefvader en dan geeft ze die hormonen die voor de vader bedoeld zijn in ruime getale aan de stiefvader....want dan kan er wel ineens elke dag gesext worden. Uiteraard wel tussen 8 en 6 en dan na 2 uur thuiswerken en het huishouden enzo want ja je moet wel.om 8:30 je kind weggebracht hebben en om 17:30 alweer aan de warme maaltijd zitten met het gezin.

Zorghormonen werden gelukkig weer actief

Met kinderen van 20+ zette ik de zorghormonen (die ik nog over had) maar in voor mijn cavia's in totdat opeens mijn zoon van 20 ernstig ziek werd, ik sprong gelijk weer in de zorgmodus voor hem.
Gelukkig is hij weer beter, en hij zit eraan te denken om volgend jaar een stage in het buitenland te doen. Aan de ene kant zie ik er tegenop, aan de andere kant zie ik het wel zitten.
Als mijn beide kinderen (ik heb ook nog een dochter van 22 op kamers) allebei weg zijn in het weekend, is het "lang leve de vrijheid". Maar als ze er allebei in het weekend zijn, vind ik het erg gezellig.
Gelukkig appen ze ook regelmatig als ze niet in de buurt zijn. Af en toe horen dat ze er nog zijn en het naar hun zin hebben geeft de geruststelling dat ze ook zonder dat ze in het ouderlijk nest zijn ze zich prima handhaven.

Mijn zorghormonen ...

... komen en gaan. Ik merk dat ik nu ook geniet van het leven zonder zorgen voor kinderen. En van het opnieuw samen met mijn partner zijn en weer meer delen. En het is fijn als de kinderen op bezoek komen, maar net zo goed fijn als ze weer weggaan en we weer samen zijn.
Maar ik merk ook dat het zorgen als vanzelf gaat als het met een van mijn nu volwassen kinderen niet zo goed gaat.

Ik zie geen enkele relatie met de overgang (die bij mij al heel snel na de geboorte van de jongste begon, het zou echt vervelend geweest zijn als ik toen al zorgmoe zou zijn geworden).

Oestrogeendominantie

Daar heeft het waarschijnlijk ook wel mee te maken, zoals wel meer verschijnselem hier op het forum worden verklaard

Verder hier net als bij Emmawee. Mijn dochter is 18 en ik erger me wel eens aan het automatisme waarmee ik zorg, of word verondersteld te zorgen. Tijd voor een volgende fase, merk ik dan, en zij ook.
Eigenlijk kan ik niet wachten tot ze de deur uit is. Ik zie weinig lege-nest syndroom in mijn omgeving. Eerder vriendinnen die al het behang van de kinderkamermuren staan te trekken nog voordat kind goed en wel weg is. We gaan zien hoe het zich hier zal voltrekken.

Wat mij op mijn werk opvalt is het hoge aantal vrouwen dat minder gaat werken om voor de KLEINkinderen te zorgen. Ik kan me daar helemaal niets bij voorstellen. Hoeze zorghormonen verdwenen bij de overgang? Krijgen mannen dat dan ook, volgens Lanza?
Ook dat ga ik zien, als het mij gegeven is om ooit kleinkinderen te krijgen.

Zorg hormoon gaat nooit uit

Maar dan heb ik het over het begrip zorg in brede zin. Zorg hebben om de kinderen. Zorg bieden als het nodig is.

Ik ben ook gesteld op de rust van het lege nest maar als het nodig is dat er een tijdelijk thuis is, vind ik dat ook wel gezellig. En ik vind het fijn dat er dan nog een beroep op ons gedaan wordt. Daar mogen kinderen op rekenen vind ik. Maar met regelmaat een weekend vaste prik á la hotel mamma zou mij denk ik ook gaan opbreken.

Hormonen vaders

Het Brein van pap
Huilen, troosten, knuffelen: veel mannen herken-nen zichzelf niet meer terug na hun geboorte als vader. Wat gebeurt er volgens wetenschappers in hun hoofd? En wat volgens de verse pappa's zelf?

IANTHE SAHADAT14 juni 2014, 0:00

Als ergens een baby begint te huilen, draaien velen geïrriteerd hun hoofd om. Zo niet Pieter Rijlaarsdam (42). Hij veert op, wil iets doen, vraagt zich hardop af: komt er al iemand om te troosten? Rijlaarsdam werd bijna vier jaar geleden vader van Tobias. Sindsdien bestaat de wereld voor een groot deel uit kinderen, wezens die tot die tijd vrijwel non-existent waren in zijn beleving. 'Ik had gewoon niet door dat er kinderen waren en nu zie en hoor ik ze overal. Vooral als ze verdrietig zijn, dat gaat door merg en been.'

Het is geen ongebruikelijke transitie die Rijlaarsdam doormaakte. Met hem zijn er meer mannen die zichzelf niet meer herkennen na hun geboorte als vader. Een rondvraag op de redactie leverde aardige voorbeelden op. In tranen bij The Gladiator ('als de gezinnen worden uitgemoord'), tijdelijk niet meer naar journaalbeelden uit Afrika kunnen kijken ('helaas is dat weer weggegaan') of veranderen van haantje in weekdier ('dat is allemaal weer goed gekomen').

Waar moeders negen maanden met een buik vol baby en een lijf vol hormonen rondlopen, moet de vader het doen met het schilderen van de kinderkamer en het aanschouwen van de baringsstrijd. En dan is hij of zij er ineens: zijn kind.

Vrouwen veranderen tijdens hun zwangerschap gemerkt of ongemerkt al in moeders, daar helpt de biologie hen een handje bij. Hormonen voor het aanmaken van melk, hormonen om te nestelen, om te zorgen - je zou haast zeggen dat een moeder het maar makkelijk heeft.

Maar hoe zit dat eigenlijk bij mannen, hoe worden zij vader?

Decennialang zeiden biologen dat de natuurlijke rol van de vader niet veel meer is dan die van zaadleverancier. Een wijfje bevruchten en weer door, zonder enige interesse in het nageslacht. Alleen een laagje beschaving zou mensenvaders tot een andere rol kunnen dwingen.

Een van de eerste primatologen die zich tegen deze opvatting verzetten, was de Amerikaanse Sarah Blaffer Hrdy. Zij stelde in de jaren zeventig dat de mens de grote uitzondering van de zoogdieren is, met een biologische basis voor vaderliefde en een hormoonspiegel die helemaal niet zo veel van de vrouw verschilt.

Veertig jaar later is de wetenschap er nog niet helemaal uit, maar het gedachtengoed van Blaffer Hrdy lijkt te hebben gewonnen. De hormoonspiegel van de man verandert inderdaad als hij vader wordt. Zelfs al voor de geboorte van zijn kind.

Onlangs publiceerde een Israëlisch onderzoeksteam dat al jaren onderzoek doet naar het vaderbrein een opvallende studie in het wetenschappelijke tijdschrift PNAS. De onderzoekers observeerden ouders met hun kind in de huiselijke omgeving, daar maakte zij opnames die zij later lieten terughoren aan de ouders terwijl ze in de MRI-scanner lagen. Ze bekeken de hersenactiviteit en maten het oxytocineniveau in het bloed en speeksel van de ouders.

Oxytocine wordt ook wel het knuffelhormoon genoemd. Lange tijd zagen wetenschappers het als een typisch vrouwelijk hormoon, dat bij verliefdheid maar ook bij de verzorging van kinderen een rol speelt. Maar mannen blijken het in gelijke mate aan te maken.

Volgens de onderzoekers verandert het brein van de vader net zozeer als dat van de moeder. Zowel bij moeders als bij vaders worden bepaalde hersengebieden actief bij de komst van een kind. Een biologische verwantschap met het kind hoeft er niet eens te zijn; de onderzoekers bekeken ook de hersenen van homoseksuele adoptieparen, deze vaders veranderden even goed.

Met name het hersendeel de amygdala werd beduidend actiever bij verse vaders. De amygdala, ook wel amandelkern genoemd, is een soort schakelpaneel voor emotionele prikkels in de hersenen. Uit eerdere studies is bekend dat dit hersendeel een belangrijke rol speelt bij de verzorging van kinderen.

Hoe betrokkener de vader is bij de verzorging van het kind, hoe actiever dit hersendeel blijkt te zijn en hoe meer bepaalde circuits in de hersenen worden geactiveerd. En deze veranderingen in het brein zorgen er weer voor dat vaders net als moeders reageren op babytranen, gelach of huid-op-huidcontact met hun kind.

Overigens zagen de onderzoekers wel een klein verschil tussen het mannen- en vrouwenbrein. Bij de vaders werd een hersengebied actief dat een rol speelt bij sociale processen en het interpreteren van het gedrag van anderen. De onderzoekers concluderen hieruit dat vaders nog iets meer nadenken over de verzorging van hun kind, terwijl het bij moeders instinctiever zou gaan. Maar de verschillen zijn miniem en ze stellen vooral enthousiast vast hoe kneedbaar het brein is en hoe goed het zich aan omstandigheden (in dit geval een hulpbehoevend baby'tje) kan aanpassen.

Hoogleraar gezinspedagogiek Rien van IJzendoorn van de Universiteit Leiden doet veel onderzoek naar de werking van het hormoon oxytocine. Hoe groot de invloed van hormonen op verzorgend gedrag is, is hem bekend. Zo liet hij vaders van peuters zichzelf via de neus pufjes oxytocine of een placebo toedienen, waarna zij met hun kind moesten spelen. 'Het spel na toediening van de oxytocine was beter en stimulerender, ze gingen gelijk op met het kind, voelden beter aan wanneer ze bijvoorbeeld even moesten wachten bij het bouwen van een toren of het maken van een puzzel', zegt Van IJzendoorn.

Uit eerdere experimenten wist Van IJzendoorn al dat oxytocine de hersenactiviteit omlaag brengt in gebieden in het brein die opwinding of afkeer registreren en dat gebieden waar de emotionele waarde van prikkels wordt vastgelegd juist worden geactiveerd. 'Babygelach wordt dus belonender voor iemand die meer oxytocine beschikbaar heeft.'

De Amerikaanse psychiater en neurobioloog Louann Brizendine van de Universiteit van Californië houdt zich al jaren bezig met het vrouwen- en mannenbrein. Uit haar praktijk kent ze de voorbeelden: vaders die huilen bij een kinderfilm, vaders die pleisters willen plakken op elke bloedende knie, vaders die nooit iets met kinderen hadden en sinds de geboorte van hun eigen kind alle baby's willen knuffelen en beschermen. 'Ik ken vaders die op zondagen niet aanspreekbaar waren, want dan moesten ze hun football-wedstrijd zien. Dat veranderde van de ene op de andere dag toen hun kind er was. Soms vergeten ze zelfs tijdelijk hun hobby's.'

Dezelfde breincircuits die actief worden als we 'gewoon' verliefd zijn, treden in werking bij het zien van je pasgeboren kind. Oogcontact, aanrakingen en de geur van de baby versterken dat, zegt Brizendine. 'Er is een gebied, dat ik voor het gemak even het ouderinstinct-gebied noem, dat meteen na de kennismaking met je kind wordt geactiveerd, zowel bij vrouwen als bij mannen. Hoe het precies werkt, weten we niet, maar het aaibare uiterlijk van een baby met bolle, zachte wangetjes en grote onschuldige ogen speelt zeker een rol.' Dat kinderen er bij veel diersoorten vertederend uitzien, heeft een functie.

Vaders die actief betrokken zijn bij de verzorging van hun kind ontwikkelen ook een ander testosteronniveau dan degenen die dat niet zijn. Maar of de nabijheid van de baby daarvoor zorgt of dat de vaders met lagere testosteronniveaus gewoon sneller geneigd zijn zich intensiever op hun baby te storten, weten we niet.

Brizendine merkt op dat bij vaders en moeders dezelfde hersendelen (de amygdala, het angst- en zorgencentrum en de insula, waar impulsbeslissingen worden genomen) oplichten in reactie op babygehuil, alleen is de reactie bij de gemiddelde moeder intenser. 'Daarom zie je vaak dat moeder al naar het kind is gehold als de vader nog niets doorheeft.'

Een laatste hersenreactie in deze cyclus is de reactie op het zien van het gezicht van de gekalmeerde baby na het verschonen van een luier of het geven van voeding. Onmiddellijk wordt er een signaal naar de nucleus accumbens, het beloningscentrum van de hersenen, gestuurd. Vervolgens is het de kracht van de herhaling die de hersenen steeds beter inricht op de zorgtaak. Hoe vaker dit hersencircuit wordt doorlopen, hoe beter en sneller de verbindingen zullen zijn. Ziehier de aanleg van het vaderbrein.

'Daarom reageert de gemiddelde vader anders op babygehuil dan een man zonder kinderen', zegt Brizendine. 'Ik spreek geregeld vaders die verbaasd zijn over hun eigen verlangen om hun kind vast te houden, te knuffelen en met hen te spelen. Vaak hadden ze het niet van zichzelf verwacht.'

Of vaders kunnen floreren in hun rol ligt volgens Brizendine aan de moeder. 'Sommige vrouwen laten hun man niet bij het kind als het huilt, ze willen alles zelf doen. Dat werkt averechts. De hersenconnecties die de vader zorgzamer maken, worden juist getriggerd als ze meer met hun kind bezig zijn. Geef hun dus die ruimte, zeg ik tegen moeders.'

Al in de jaren negentig deed de Britse arts Peter Fleming onderzoek naar de veranderingen in de hormoonspiegel van verse vaders. Hij liet vaders en mannen zonder kinderen luisteren naar babygehuil en ontdekte dat vaders veel sterker op het geluid reageerden dan niet-vaders. In combinatie met andere geluiden pikten ze het gehuil sneller op en ze hadden er een sympathiekere reactie op: geen irritatie; ze wilden het kind troosten.

Uit metingen bij de vaders net voor hun vaderschap en erna bleek dat hun testosteronniveau was gedaald en hun prolactineniveau was gestegen. De oorzaak van deze hormonale veranderingen weet hij aan de omgang met de baby en de nabijheid van de zwangere vrouw. De daling in testosteron zorgt bij de vaders in spe voor een afname van de voortplantingsdrift (wel zo handig voor de focus) en agressie (meer geduld met de baby). Prolactine, dat bij vrouwen onder meer een belangrijke rol bij de aanmaak van borstvoeding speelt, zorgt voor een nestdrang - iets waar dus niet alleen vrouwen last van hebben.

In de jaren hierop deden wetenschappers van verschillende disciplines (psychiaters, artsen, neurobiologen, gedragswetenschappers en zelfs antropologen) verder onderzoek naar de veranderingen in de hormoontoevoer van vaders en de werking van het vaderbrein. Veel van dit onderzoek deden ze bij dieren. Bij knaagdieren en vogels maar ook bij meer op de mens lijkende diersoorten, zoals primaten. Vooral het verzorgingsgedrag, de hormonen en het brein van de marmoset zijn bestudeerd, een kleine apensoort uit Zuid- en Midden-Amerika met grote ogen en een aaibare kuif.

De marmosetvader is van alle diersoortenvaders, inclusief de mens, waarschijnlijk de meest betrokken papa. De eerste maand na de geboorte houden de vaders hun jong gemiddeld 15 uur per dag in de armen.

Diverse internationale onderzoeken tussen 2000 en 2012 tonen aan dat bij marmosetvaders veranderingen optreden in het voorste deel van de hersenen, de prefontale cortex. Het aantal contactplaatsen tussen zenuwcellen neemt in dit deel van de hersenen toe. De prefontale cortex speelt een belangrijke rol bij het vooraf inschatten van een situatie of gevolgen.

Ook neemt de gevoeligheid in dit deel van de hersenen toe voor de hormonen prolactine, oxytocine en vasopressine, stoffen die stuk voor stuk sociaal gedrag stimuleren. Uit de scans die de onderzoekers maakten van de vaderapen en de niet-vaderapen bleek dat de mate van activiteit sterk verschilt. Ze concludeerden dat dit het gevolg is van het intensieve contact tussen vader en kind.

In 2000 wist Anne Storey, hoogleraar psychologie aan de Memorial Universiteit in St. Johns in Canada, te bewijzen dat het niveau van het hormoon prolactine bij mannen stijgt tegen het einde van de zwangerschap van hun vrouw. Het testosteronniveau van de mannen daalt.

Haar onderzoek is belangrijk, aangezien zij meerdere meetmomenten gebruikte, wat lang niet bij alle onderzoeken naar het vrouwenbrein het geval is. Zo kon zij bewijzen dat de mannen niet van nature al een andere hormoonspiegel hadden, maar dat hun hormoonaanmaak veranderde onder invloed van hun naderende vaderschap.

Ook steeg het cortisolniveau in het mannenbloed in de periode net voor de bevalling. Cortisol, dat ook wel het stresshormoon wordt genoemd, maakt de vaders in spe alerter en zorgt dat zij hun vrouw en het ongeboren kind willen beschermen.

Hoe de veranderingen in de hormoonhuishouding van de man voor de geboorte precies ontstaan, is niet duidelijk. Mogelijk speelt de geur (via feromonen) van de vrouw een rol.

Onderzoekers van Harvard publiceerden in 2006 een vervolg op het onderzoek van Storey. Zij voerden hun onderzoek uit aan de hand van geluidsfragmenten van babygehuil, beelden van baby's en de geur van baby's. Het bleek dat de bijna-vaders gemiddeld een daling van 33 procent in hun testosteronniveau hadden en een stijging van 20 procent in de aanmaak van prolactine.

Om te kijken wat testosteron met de vadergevoelens van mannen kan doen, spoten Australische wetenschappers mannetjesvogels met jongen in met testosteron. Prompt verlieten zij hun nest en lieten hun jongen in de steek om een eindje verderop uit volle borst nieuwe vrouwtjes te verleiden.

Ook de Nederlandse hersenonderzoeker Dick Swaab van het Nederlands Herseninstituut wijdt in zijn boek Wij zijn ons brein een hoofdstuk aan het vaderbrein. Hij geeft een voorbeeld van de werking van het hormoon prolactine. Tijdens zijn promotie spoot Swaab mannetjesratten in met het hormoon. De dag erop hadden ze stuk voor stuk enorme nesten van zaagsel gebouwd. Ook memoreert hij een mannelijke patiënt die door een goeaardige tumor veel prolactine produceerde. Deze man deed op de zaal in het ziekenhuis waar hij lag, niets liever dan de verpleging helpen met het afsoppen van kastjes.

Tot slot geeft Swaab aan dat de oude hormoonwaarden van de man weer herstellen als de baby een week of zes oud is. Wel benadrukt hij dat de hersenpaden die het waarnemen en reageren op de hulpbehoevendheid van kinderen hebben aangelegd, waarschijnlijk nooit meer helemaal zullen verdwijnen. Eens een vader, altijd een vader.

Man met weeën
Een extreme variant van het vaderbrein is het zogeheten couvadesyndroom. De term is afgeleid van het Franse woord voor broeden: couver. Bij mannen die te kampen hebben met dit fenomeen verandert hun hormoonhuishouding zodanig dat zij als het ware schijnzwanger worden. Ze komen kilo's aan, hebben last van misselijkheid, zijn emotioneler en kunnen tegen het einde van de zwangerschap van hun vrouw zelfs weeën ervaren.

Lanza

Als je meerdere kinderen hebt, daar dus voor gekozen hebt, hebben kind 3, 4, enzovoorts dan niet net zoveel recht op 100 % zorghormoon als de oudsten? Het klinkt wel een beetje gek als je er dan opeens klaar mee bent. Het kan wel een valkuil zijn voor tweede leg gezinnen. (Sorry voor de rotterm) ik heb het bij mijn zus zien gebeuren. Zwager had er al vier maar snapte dat mijn zus ook kinderen wilde, dus akkoord over twee met haar, tot ze over kind twee begon. Nee toch niet, hij was er klaar mee. Lang verhaal kort, kind 2 kwam toch, hij heeft met zijn volle verstsnd ja gezegd en dat werd later een onaangename kwestie. Hij nam het zus kwalijk. Kind 2 was hem wél opgedrongen,, vond hij.

Je lijkt nog in de veronderstelling te zijn dat alles maakbaar en te regelen is. Dat is niet zo. Mijn dochters zijn 28 en 26. De een heeft een relatie, de ander niet. Of ze kinderen krijgen is niet vanzelfsprekend. Mijn man zou een tweede zus gehad hebben als de baby was blijven leven, wij een zoon idem dito. Over een maand 31 jaar geleden overleden geboren. Dan laat je wel uit je hoofd om kinderen krijgen als iets vanzelfsprekends te zien. Nog los van andere situaties die dwars kunnen liggen.