Toekomst zoon
Mijn zoon (20) is onlangs bij zijn vader gaan wonen. Dat houdt in dat hij min of meer op zichzelf woont, want zijn vader is er nooit. Hij zit in het laatste jaar van zijn MBO en heeft zich ingeschreven voor een HBO. Daar moet een toelatingsexamen voor worden gedaan en ook het e.e.a. voor worden voorbereid. Een tijdje geleden zei hij al dat hij misschien toch beter ‘een tussenjaar kon nemen’. Want ja, hij het was niet vanzelfsprekend dat hij zou worden aangenomen. Ja, een plan B kan natuurlijk sowieso geen kwaad, maar hij heeft geen plan B. Hij heeft ook nog nooit gewerkt, afgezien van wat losse klusjes.
Hij zit natuurlijk in zijn examenjaar, maar nu de eindopdracht is uitgesteld vanwege de corona heeft hij alle tijd om zijn toelating voor te bereiden. Ik heb de fout gemaakt dat ik vroeg hoe het ermee stond en die vraag beviel hem niet. Het antwoord beviel mij ook niet, dus vervolgens ben ik een beetje paniekerig gaan doen. Zijn reactie is dan om zich terug te trekken en dan hoor ik niks meer. Het is voor mij moeilijk om te zien of het om pure luiheid gaat of dat het gaat om faalangst. Dat is natuurlijk een wereld van verschil.
Als hij het duidelijk vervelend vind als ik erover begin (Confronterend? Bemoeizuchtig?), moet ik er dan maar niet meer naar vragen? Is het niet aan mij als moeder om toch het gesprek te openen? Ik ben bezorgd, hij moet zelf maar ondervinden wat de gevolgen van zijn uitstel zijn... maar ik vind dan wel dat hij die beslissing moet hebben overwogen, niet dat hij passief een eindeloze zomervakantie in rolt! En ik vind eigenlijk wel dat hij volgend jaar iets moet dóen, kan ik dat eisen van een 20-jarige (wiens vader het financiële plaatje faciliteert)?
Weer wat paniekerig
In je eerste berichtje schreef je: 'toen ben ik wat paniekerig gaan doen'. En ik vind dat nu ook een beetje doorklinken in je berichtje.
Je paniek zit nu op 3 punten:
- je ex gaat de woning verkopen waarin je zoon nu zit en jij weet niet hoe of wanneer dat zal gaan gebeuren;
- er is een mogelijkheid dat je zoon terugkomt in huis en hij heeft nog geen goede dagbesteding, je verwacht dat hij gaat uitstellen en niks doen en dat jij hem dan financieel moet onderhouden;
- je ex neemt ook je jongste kind mee als hij een ander huis heeft.
Die paniek maakt dat je allerlei eisen gaat stellen, maar niemand gehoorzaamt aan jouw eisen, en dus voel jij je niet gehoord.
Probeer je situatie eens te analyseren op drie vragen: wat valt onder mijn invloedssfeer, waar maak ik me zorgen over en wat valt buiten mijn invloedsfeer?
Onder jouw invloedssfeer vallen je kinderen en je woning, maar dan in een zeer beperkte zin: je zorg dat de kinderen de basale voorzieningen hebben, onderdak, eten en drinken etc. Je hoeft je zoon niet financieel te ondersteunen, niet meer dan een boterham met kaas en een beker melk 's morgens bij wijze van spreken. Je eigen financiële grenzen vallen onder jouw invloedssfeer. Daar ga je zelf over. Dus als je dat niet wil, dan moet je dat niet doen.
Je zorgen gaan over de toekomst van je kind, maar daarop is je invloed beperkt, zoals bij alle ouders. Je zorgen gaan ook over de vraag waar je jongste straks gaat wonen, maar ook dat valt gedeeltelijk buiten je invloedssfeer, aangezien de kinderen ook een vader hebben.
Het gedrag van je ex valt helemaal buiten je invloedssfeer. Ik denk dat het goed is dat je je dat gaat realiseren, want je loopt er nu elke keer op stuk.
Aangezien je ex ook de vader van je kinderen is betekent dit dat een deel van het leven van je kinderen zich niet volgens jouw richtlijnen zal voltrekken. Op sommige punten zul je dus voor feiten komen te staan waar je geen greep op hebt als het gaat om de oorzaak, maar wellicht wel als het gaat om het gevolg.
Stel: je oudste komt bij jou, raakt verzeild in een fantasie over een eigen bedrijf, dat niet van de grond komt. Waar liggen jouw mogelijkheden om dat te beïnvloeden? Je kunt praten, maar wat je te zeggen hebt is bekend en komt niet meer aan. Financieel gezien heb jij het voor het zeggen, je hoeft hem niets te geven, behalve onderdak en eten en drinken. Het kan zijn dat het enige tijd zal duren, voordat hij zelf zich realiseert dat dit niet de gewenste toekomst voor hem gaat opleveren. Hij bereikt de bodem van de put en zal dan zelf zijn weg omhoog moeten vinden. Daarvan ben je dan toeschouwer, niet degene die aan de touwtjes trekt.
Stel je jongste gaat bij zijn vader wonen in het fantastische huis dat vader gevonden heeft. Zou dat schadelijk zijn? Is er reden om naar een rechter te stappen om dat te verhinderen? De weg naar de toekomst ligt niet geplaveid met alleen maar succesvolle ervaringen. Iets experimenteren en ontdekken dat dat niet de toekomst is kan ook nuttig zijn, mits er maar genoeg vangnet is om erge problemen te voorkomen.
Zorg dat je eigen situatie, je woning, je financiële middelen, je geestelijke vereerkracht voldoende zijn om dat vangnet voor onverwachte gebeurtenissen te zijn. Binnen jouw mogelijkheden.
wie zei dat ook alweer, de mens lijdt het meest onder het lijden dat hij vreest. Je vreest veel. Maar de mogelijkheid om het lijden ervan voor jezelf te beperken liggen toch echt grotendeels bij jezelf.
Sterkte.
reactie
Dank voor je reactie, Tjor. Die moest even indalen en heeft me aan het denken gezet. Ja, ik ben paniekerig… dat komt bij vlagen steeds opnieuw op en dan zie ik het ook niet helder meer. Ik heb dan sterk het gevoel dat ik nergens ‘in control’ ben… en is ten dele ook zo, daarin maak je terecht onderscheid in dingen waar ik geen invloed in heb (of moet willen hebben). Ik vind het daarbij ook lastig om voor mezelf op te komen (in geval van ex). Want natuurlijk, ik heb geen invloed op het gedrag van mijn ex, maar het zou wel zo moeten zijn dat ik mijn grenzen daarin kan aangeven. Nu moet ik afwachten wanneer ik te horen krijg (per toeval, via de kinderen) hoe dingen gaan lopen en daarna bepalen of ik dat wel wil en of ik nog wat kan eisen. Wat daar dan ook uitkomt, de rechter zal daar niet aan te pas hoeven komen (ofwel, het is acceptabel voor mij, ofwel het is niet acceptabel, maar ik leg me erbij neer), dat is het niet waard. Los van wat jij ook al stelt over de schadelijkheid, dat is er niet, het is dan vooral mijn eigen ego die zich aan de kant gezet voelt, dat zie ik ook wel.
Het helpt ook niet dat dat vrezen samenvalt met een hoop gepieker en dat het dan ook nog vaak wel het scenario wordt wat ook daadwerkelijk uitkomt. Dat voelt als: van mijlenver zien aankomen en toch niet bij machte zijn er iets aan te doen. Of misschien is het zelfs iets van selffulfilling prophecy maar dan met mezelf als waarschuwende toeschouwer.
Voor de basis van zoon kan ik zorgen, dus dat is wel iets wat geruststellend is. Hij is nog enigszins jong, 20… een leeftijd waarop nog veel jongeren thuis wonen tegenwoordig. Daarmee stel ik mezelf gerust, maar maak toch ook zorgen of mijn zoon zo in elkaar zit, dat hij de situatie ooit zo ongemakkelijk gaat vinden, dat hij actief actie gaat ondernemen om die te verbeteren. En nee, dat ligt inderdaad buiten mijn invloedsfeer. Zijn neiging is eerder om nog soberder te leven, wanneer hij de bodem bereikt. Dat kan, want hij heeft dat vangnet. En ook al wil ik dat niet, ik zal toch dat vangnet zijn, hoe dan ook... ook al zie ik dat dat juist het enige is waar IK invloed op heb, op de eisen die ik aan die voorwaarde stel! Op die manier nodig te moeten zijn is een vrees voor de toekomst waarvan ik nu nog niet weet of die werkelijkheid gaat worden. Maar ik ken mijn zoon natuurlijk wel al 20 jaar. De tijd zal het leren en tot die tijd is het ook voor mij een leerproces, ben ik bang.
Niet alleen je ex
Bezorgde moeder, ik ben blij dat je even de tijd genomen hebt om erover na te denken.
Ik heb zelf ooit cognitieve therapie gehad en wat ik zinvol vond was het beeld van de tuin met de platgelopen paadjes. Die neem je dan altijd. Ook al weet je inmiddels dat het uitkomt op een dood punt. Om een ander paadje te maken dat net zo gemakkelijk loopt moet je oefenen: je moet het paadje een paar keer bewust inslaan, trainen. Na verloop van tijd wordt het dan een platgetreden paadje, wat je gemakkelijk neemt en het andere paadje raakt overwoekerd. Het beeld helpt mij nu nog als ik weer eens in de stress schiet om iets wat ik van te voren al had zien aankomen, maar niemand luistert naar me. Bij mij speelt dat nu vooral in werksituaties.
Ik wil je wel helpen om te trainen door te wijzen op mogelijke plekjes waar je een doodlopend paadje inslaat.
Ik denk dat dit zo'n afslag is: 'Want natuurlijk, ik heb geen invloed op het gedrag van mijn ex, maar het zou wel zo moeten zijn dat ik mijn grenzen daarin kan aangeven. Nu moet ik afwachten wanneer ik te horen krijg (per toeval, via de kinderen) hoe dingen gaan lopen en daarna bepalen of ik dat wel wil en of ik nog wat kan eisen.'
Je hebt niet alleen geen invloed op het gedrag van je ex, maar ook slechts beperkte invloed op het gedrag van je kinderen en die nemen ook beslissingen. Ik denk dat je ex er alleen anders mee om gaat als jij, meer 'laissez faire', terwijl jij meer 'in control' wil zijn.
Het probleem van je grenzen aangeven. Er zit een vloeibare lijn tussen 'je grenzen aangeven' en 'je mening erover geven'. Bijvoorbeeld: stel dat vader en kind 'plannen' maken waarvan de uitkomst zal zijn, dat kind weer bij jou gaat wonen; zonder dat vader en kind jou betrekken bij die plannen. Als je je mening wil geven zou je bij die gesprekken moeten zijn en zouden ze ook naar je moeten luisteren of rekening met je moeten houden. Als je je grens aan wil geven zul je eerst vooral zelf moeten kunnen bepalen en beslissen wat je grenzen zijn. Als je daar sterk van overtuigd bent zelf hoef je niet bij die gesprekken te zijn, maar kun je wachten op de uitkomst en dan duidelijk aangeven wat wel en wat niet kan wat jou betreft. Op een dag zal zoon of vader zich dan toch moeten melden, al dan niet met alle spullen. Op dat moment kun je je voorbereiden en je grens aangeven: hij komt er wel in of hij komt er niet in. Binnenshuis bepaal je zelf al je grenzen. Let wel: je eigen grenzen bepalen gaat over je eigen gedrag, dus niet over: hij moet dit of dat doen. Wel over: ik accepteer dit of dat niet, ik doe dit of dat niet. Ik denk dat het onderliggende probleem vooral is dat je zelf je eigen grenzen nog niet zo goed weet en nog moet bepalen.
Maar je hebt wel een voordeel: je overziet de situatie, je kent de slechtst denkbare uitkomst en die gebeurt ook nog meestal. Daar kun je jezelf op voorbereiden. Dus je kunt in je eigen hoofd de 'wat als' situaties doorlopen, het gepieker. Dat is nuttig. Alleen moet je dan de afslag nemen naar: wat doe ik. Je eigen gedrag. En niet de afslag naar het gedrag van je ex en je kinderen. Dan hoef je ook niets meer te eisen, behalve van jezelf.
Dan blijft er nog een punt over. Het lijkt alsof je je kind kent als een kind dt nogal lethargisch is, alles op zijn beloop laat, niets gaat ondernemen. Je kind is nu eigenlijk nog jong, 20. Op die leeftijd zijn veel jongeren, vooral jongens, nog onzeker over hun toekomst en dus lethargisch (of juist heel ondernemend en van alles uitproberend): ze weten het simpelweg nog niet en dus zijn ze ook niet gemotiveerd om zich ergens voor in te zetten. Maar je kent je kind goed. Is het lethargische iets wat bij hem past, karakter, aard, medisch onderliggend probleem; of is het een reactie op zijn omgeving, waarin alles voor hem verzorgd werd; of is het inderdaad het probleem van de onbekende toekomst? Bij het nadenken daarover stel je jezelf steeds de vraag: wat ga ik daarmee doen? Dus niet: wat moet hij doen of wat moet mijn ex doen, maar wat ga ik doen?
Tsjor
