Doubleren groep 4
Wij kregen vorige week van school het advies om onze dochter groep 4 over te laten doen. Op zich is hier natuurlijk helemaal niets mis mee en zij op deze manier meer lucht krijgt en het haar makkelijker afgaat is dat alleen maar fijn.
Maar... onze dochter zit vanaf afgelopen voorjaarsvakantie op een andere school ivm verhuizing. Ze is nooit een hoogvlieger geweest. Ze scoort standaard voor rekenen en spelling E`tjes met de cito`s. Begrijpend lezen en gewoon lezen gaan wel goed. De vorige school maakten zich ook al wat zorgen en hebben ons geadviseerd om haar eens te laten testen op onder andere iq, add, adhd, enz. enz. Dit is nog steeds in volle gang. Omdat ze daar ook druk zijn kan ze niet eerder getest worden dan in de zomervakantie.
Nu is het zo dat ik graag wil weten wat er met haar aan de hand is. Zelf denken we aan ADD omdat haar concentratie heel zwak is en van beide kanten in de familie komt dyslectie voor. Ook is ze vrij groot voor haar leeftijd (nu al de langste) ze is van februari en sociaal emotioneel is ze ook vrij ver. Voor haar zelfvertrouwen komt het ook niet ten goede dat jongere leerlingen haar voorbij gaan op een gegevegen.
Wat zullen jullie adviseren? Op zich is er niets mee dat ze een jaar moet blijven zitten maar vind het zo sneu voor haar dat ze dan weer nieuwe vriendinnen moet maken.
Tja
Lastig hoor. Onze zoon is wel gedoubleerd in groep 4. Op ons eigen verzoek trouwens. Scoorde 1 vak dramatisch slecht en de rest oke. Maar werd er wel erg onzeker van dat dat ene vak zo moeilijk was voor hem. Handige in ons geval was dat zoon op sociaal emotioneel gebied ook wel jong was (en nog is). Die combi maakte dat voor hem doubleren een hele goede zet is geweest. Hij zit inmiddels in groep 6, dat ene vak gaat nog steeds niet lekker maar dat jaartje extra in groep 4 heeft hem absoluut iets opgeleverd.
En wat vriendjes maken betreft: in groep 4 liggen de onderlinge verhoudingen nog niet zo heel erg vast. Dus als de kans erin zit dat ze ergens op de basisschool gaat doubleren zou ik dat zo vroeg mogelijk doen. Hoe ouder kinderen zijn, hoe lastige het is om er nog bij te gaan horen denk ik. Hoewel dat natuurlijk ook van de groep afhangt waar ze in zou komen. Interessant om te weten wat voor klas dat is, hoe de sfeer is in die klas en of men op school verwacht dat ze daar snel aansluiting zal kunnen vinden. Zal school wel iets over kunnen zeggen denk ik....
Ik zou in jullie geval sowiso met school overleggen wat precies hun overwegingen zijn. Met name de (moeilijke) lesstof of ook het sociale of sociaal emotionele stuk. Als je hun argumenten kent en begrijpt, kun je makkelijker zelf een oordeel vormen...
nu niet
Ik zou inderdaad eerst die onderzoeken afwachten.
Doubleren kan altijd nog. Ik zou dus inzetten op doorgaan naar groep 5 en daar nog meer aandacht laten besteden aan haar zwakst scorende vakken. Ze heeft ook sterke vakken tenslotte. En inmiddels thuis zoveel mogelijk helpen met de rekenvaardigheden door spelletjes te doen. Regenwormen bijvoorbeeld.
Je wordt niet minder dyslectisch/ADHD-achtig van doubleren..
sociaal-emotioneel
Als je kind sociaal-emotioneel haar leeftijd is, maar cognitief op vlakken wat minder is het makkelijker om de instructie aan te passen dan de omgeving.
Mocht ze geen rekenknobbel hebben of dyslectisch blijken dan kan ze een boekje van een jaar lager krijgen of ander materiaal. Dat is heel wat makkelijker te regelen dan een klas zich op sociaal emotioneel gebied zich anders te laten gedragen.
Fransien
Pas erg op met "een boekje van een ander jaar of ander materiaal". Het is noodzakelijk dat ieder kind instructie krijgt. Voor je het weet zit kind telkens op de gang met z'n "eigen leerlijn" en dat is onwenselijk.
Emma
Ik weet het, mijn tweede heeft heel lang een eigen leerlijn gehad omdat hij voorliep maar sociaal emotioneel zijn leeftijd was.
Het andere boekje of het aangepaste werk was niet ideaal, maar wel beter dan sociaal emotioneel niet op zijn plek zitten. Bovendien was 1 klas overslaan niet genoeg, hij liep 2-3 jaar voor.
Eigen werk is makkelijker te regelen dan de sociale omgeving aan te passen, ik ben dus meer voor aangepast werk dan doubleren/klassen overslaan.
Mijns inziens is het het beste om doubleren/klas overslaan te doen op sociaal emotionele redenen, want ook die kinderen zijn er.
waar kan ze de meeste instructie krijgen
Ik vind doubleren als het lezen verder goed gaat, best ver gaan.
Om te beginnen enkele argumenten VOOR doubleren:
- Groep 4 wordt vaak gezien als het meest nuttige (of minst onnuttige) jaar om te doubleren. In groep 4 leer je om te lezen. In groep 5 lees je om te leren. Maar: dit kind scoort goed op begrijpend lezen.
- Spelling is heel gevoelig voor (goede) instructie. Als de nieuwe school een veel expliciere methode gebruikt dan de vorige school, dan kan doubleren zinvol zijn. Maar: bij dyslexie zal in de meeste gevallen alleen remedial teaching helpen en zullen de meeste schoolmethodes (ook bij herhaling) onvoldoende helpen.
- Als overgaan zou betekenen dat ze uit een 'eigen boekje' gaat werken, is dat zeer ongewenst. Zwakke leerlingen hebben VEEL instructie nodig. Alleen maar individuele instructie is altijd te weinig, ze MOETEN meedoen aan een groepsinstructie.
Hoe bereik je dat zwakke leerlingen (zinvol) kunnen meedoen met de groepsinstructie?
- pre-teaching (vooral nuttig bij anderstaligen)
- verlengde instructie / begeleide inoefening
- extra hulpmiddelen (rekenrek, optelkaart, tafelkaart)
- vwb de klassikale instructie: expliciete directe instructie
- een zomerprogramma zodat de kennis niet wegzakt (met name automatiseren)
Als je de indruk hebt dat je kind mee kan komen met de groepsinstructie zou ik het doubleren proberen uit te stellen. Doe die onderzoeken naar leerproblemen, en doe ook een onderzoek naar de hiaten. Een E-score zegt niet zoveel. Het functioneringsniveau (zit ze op E3? M4?) zegt al wat meer. Maar een echt didactisch onderzoek is het beste, bijvoorbeeld het PI dictee voor spelling.
Wat je als ouders zelf kunt doen:
Bij ADD zou ik wekelijks het rekenboek mee naar huis willen om de instructie van school te herhalen (instructie die het kind gemist heeft door afdwalen). Voor het automatiseren van het rekenen (vaak een probleem bij dyslexie) kun je de spellen van rekenspel.slo.nl gebruiken. Begin met drempel 1 en als die goed gaat, ga je naar drempel 3.
Met de spellingsproblemen kunnen de meeste ouders weinig behalve een specialist inhuren (als je er het geld voor hebt). Als je het toch zelf wilt proberen (maar dan moet je flink wat is huis hebben) zou ik het proberen met de map "Zo leer je kinderen lezen en spellen" en met de methode Staal.
Dyslexie
Als kind uitvalt op spelling en er komt dyslexie in de familie voor, dan zou ik het onderzoek daar starten. Automatiseringsproblemen bij rekenen kunnen ook door dyslexie komen. Heeft ze al drie E scores voor de DMT toets of spelling? Dan komt ze in vrijwel de meeste gemeentes in aanmerking voor een vergoed onderzoek naar dyslexie. Fijne van dit onderzoek is dat er ook gestructureerde behandeling kan volgen waardoor je kind misschien toch gewoon over kan naar groep 5.
kanttekening
Voorop gesteld: wij hebben één van onze kinderen ook laten zitten in groep 7 (dat was ons eigen besluit oa omdat zijn cijfers in groep 7 opeens vreselijk achteruit gingen). Hij heeft teveel moeten zwemmen dat jaar, te weinig steun op het vlak waar hij dat heel erg nodig had. Het zou betekenen dat hij in groep 8 onder niveau zou uitstromen en dan was hij zijn innerlijke motivatie op het VO waarschijnlijk kwijtgeraakt (met onderpresteren als gevolg). Kind kennende, zagen we daar ellende van komen.
Tijdens afgelopen rapportgesprek met de leerkracht van dit jaar, vertelde die dat de cijfers zoveel beter waren dan vorig jaar (van e/d/c naar b&a's je snapt hoe blij & tevreden wij waren (ergens hadden we dat ook wel verwacht, toch?)) en gelijk er achteraan dat zoiets heel weinig voorkomt bij zittenblijvers. Cijfers gaan bij redoubleren wel wat vooruit maar meestal niet met zulke grote stappen of op elk vak, doorgaans dan. Daar stond ik toch wel van te kijken want dat was ons niet verteld. Als ik dat van tevoren had geweten, had ik meer reserves gehad bij opnieuw groep 7 over doen.
Terwijl kind liever lui dan moe is, vaak, dingen niet snel afmaakt, moeite heeft zich te concentreren, zijn motivatie ook uit zijn omgeving moet halen om het fijn te hebben in de klas. Achteraf gezien was het niet te verwachten geweest dat het zo goed zou als gaan als het is gegaan. Waarschijnlijk heeft het te maken met de insteek dat zitten blijven dan maar helaas moest maar er wordt wel gewerkt (anders leer je lui te zijn). Daartoe is samen met school een plan tot stand is gekomen waar zoon ook zijn zegje in mag doen (voorbeeld; huiswerk leren plannen en zelfstandiger werken (waar wij hem ook mee hebben geholpen), met bepaalde vakken vooruitgaan (spelling bijv. en waar wij ook bijles voor hebben geregeld om zoon te helpen en leerkracht niet op te zadelen met heel veel extra werk). Hij heeft een leerkracht die hem daarbij heeft geholpen, niet door extra tijd in te stoppen, maar door hem te laten groeien (in verantwoording nemen en zich dus steeds zelfstandiger te voelen). Kijk daarbij uit dat kind door leerkracht ingezet wordt als een mini-leerkracht (andere kinderen helpen) want dat levert tijdelijke groei op).
Wat ik wil zeggen is, als je besluit dat zittenblijven nodig is, dan is dat niet 'zomaar'. Kijk dan eerst waar kind aan moet werken, thuis en op school voor wat betreft lesstof en vaardigheden en zorg voor de juiste ondersteuning (op school en thuis). Dat kan betekenen dat je dat wat kind aan schoolse vaardigheden moet leren niet allemaal aan de leerkracht kan laten. Zo heeft ons kind een vreselijk handschrift en heeft ergotherapie op school gekregen waar ook dingen organiseren, overzichtelijk en netjes werken, plannen enzo in werden meegenomen): dat had de leerkracht niet kunnen doen. Wat daarin belangrijk is geweest is dat de lijntjes met school kort en praktisch waren.
En dan nog iets; in groep 4 leren kinderen wel wat nieuws maar het is ook een herhaling van de stof uit groep 3. In groep 5 is de herhaling minder en leren ze meer nieuwe dingen. Zitten blijven in groep 4 zou dan snel 'saaier' zijn dan in groep 5. Dan vraag ik mij af hoe je een kind gemotiveerd houdt en tegelijkertijd uitgedaagd. Maak daar een plan voor met school, zorg voor extra controle momenten om te kijken of het goed gaat. Gaat het niet zo goed, pak dan niet de uitdagingen af maar kijk waar extra ondersteuning nodig is. En dan denk ik dat het belangrijk is hoe de doelen worden bereikt. Daarover zou ik voor de zomervakantie al in gesprek willen gaan met de huidige leerkracht en ib-er (of toekomstige leerkracht).
Die diagnose
Hebben jullie een idee wanneer de diagnose bekend is? Dat kan het zittenblijven (of niet) ook helemaal inkleuren. Ik zou op die uitkomst wachten voor een besluit te maken.
Als ons kind in groep 6 (ook diagnose add) had moeten doubleren, had ik eerder overwogen om met wat extra bijles en steun van uit huis (afhankelijk van de achterstanden) over te laten gaan. Voor ons was groep 8 daar een te 'kort' schooljaar voor. Maar ook dan hebben een plan nodig waar hulp en begrip van school belangrijk bij is.
Overigens
In de familie een officiële diagnose dyslexie maar naar mijn idee sommigen ook dyslexie zonder diagnose. Toch was dit voor school geen reden om te denken aan dyslexie (hoewel kind dezelfde fouten maakt als diegene met dyslexiediagnose). De eisen aan een verwijzing zijn namelijk heel streng. Ons kind kwam er niet voor in aanmerking. Maar je kan natuurlijk altijd besluiten zelf te betalen.
Voor het automatiseren van tafels zijn er apps als tafelkluis of klok kluis voor tijd leren lezen die kinderen prima zelf kunnen doen (dan oefenden kind elke dag voor een paar weken de tafels). Zo zijn er meer apps die spelenderwijs kinderen laten oefenen en herhalen. Want in het begin willen kinderen wel met hun ouders zitten om een werkje te doen maar dat wordt al snel te veel en te vervelend. En dan zijn die apps een uitkomst. Daar kan het forum vast bij helpen. Lastiger vond ik een beloningssysteem, om de structuur en inzet te behouden om die apps te doen volgens het zomervakantierooster, te vinden dat voor add-ers werkt en blijft werken.
Kijk ook even
Kijk ook even op Balans Digitaal voor de criteria voor vergoed dyslexie-onderzoek. Die zijn een stuk strenger dan het halen van 3 E-scores.
