16 juni 2004 door Lissy de Ridder

Puberteitsverschijnselen bij 8½ jaar - is dat zorgelijk?

Bij onze dochter van 8½ jaar zien we beginnende borstontwikkeling (links een klein schijfje rond de tepel, iets groter dan een rijksdaalder). Volgens de huisarts is dit geen probleem en kunnen we gewoon afwachten.

Maar wat is hier de oorzaak van? Moeten we hier toch niet verder naar laten kijken? Wat zijn de gevolgen voor haar lengtegroei? Haar lengte zit nu op de P50, dus geen overgewicht. Voor zover bekend komt het verder niet voor in de familie.

Opvoeding en gedrag

Hoeveel zakgeld is normaal en wat geven andere ouders?

Antwoord

Uw vraag gaat over "pubertas praecox", oftewel: een te vroege puberteit. U vraagt zich af of daar sprake van is.

Deze aandoening heeft altijd de aandacht van kinderartsen, omdat er medische complicaties (en medische oorzaken) kunnen zijn. Hieronder zal ik voor u nagaan of er in uw geval sprake is van pubertas praecox.

Bij een meisje is er sprake van pubertas praecox in één of meer van de volgende gevallen:

• als ze menstrueert vóór haar 10e verjaardag;
• als ze borstgroei of schaamhaar-groei heeft vóór haar 8e verjaardag.

Ook bij een jongen kan er sprake zijn van pubertas praecox:

• als er sprake is van groei van de penis vóór de 9e verjaardag;
• of als er sprake is van groei van de testes (ballen) vóór de 9e verjaardag;
• of als er sprake is van schaamhaar-groei vóór de 9e verjaardag.

Daarnaast moet er – zowel bij jongens als bij meisjes – sprake zijn van één of meer van de volgende verschijnselen:

• progressie (voortgang), zoals progressie van de borstontwikkeling;
• aanwezigheid van twee kenmerken van puberteit, zoals borstontwikkeling én schaamhaar-groei;
• een groeiversnelling (ook een kenmerk van de puberteit).

Op basis van uw bericht kunnen we concluderen dat er bij uw dochter géén sprake is van pubertas praecox, en dat uw huisarts dus gelijk heeft als hij of zij zegt dat u geen actie hoeft te ondernemen.

Uw volgende vraag betreft de lengtegroei. Het is zeker waar dat een vroege puberteit ervoor zorgt dat de eindlengte minder zal zijn. Als er zorgen zijn over de te behalen eindlengte, is hier een schatting van te maken.

Belangrijke factoren bij het schatten van de eindlengte zijn:

• de lengte van de vader en de lengte van de moeder;
• vroegere groeigegevens (consultatiebureau, schoolarts, etc.);
• de bot-leeftijd.

De bot-leeftijd wordt berekend aan de hand van een röntgenfoto van de linkerpols. Vergeleken met de kalenderleeftijd kan de bot-leeftijd zowel voorlopen, achterlopen als gelijklopen.

Kortom: mogelijk is er bij uw dochter sprake van het begin van de puberteit. Als dat zo is, dan valt dat binnen de normale tijd. Als u bezorgd bent over de te behalen eindlengte, adviseer ik u om hierover een arts te raadplegen. Deze kan de te verwachten eindlengte berekenen met de bovengenoemde gegevens. Belangrijk hierbij is dat het nog steeds gaat om een schatting. De exacte eindlengte is nooit te voorspellen.