Nieuw rapport van Verwey-Jonker Instituut over huiselijk geweld, scheiding, en familierechtelijke procedures

Dankjewel, interessant onderzoek. Ik kon het artikel wel lezen op het NRC. Het onderzoek heb ik diagonaal doorgelezen. Het is wel heel herkenbaar dat er heel weinig aandacht voor is. Ik heb ook de ervaring dat advocaten voorzichtig zijn met het benoemen. En als het al benoemd wordt wordt het snel als stemmingmakerij weggezet.

Herkenbaar dat eerst huiselijk geweld helemaal niet besproken kon worden, alleen de omgangsregeling was belangrijk. Na jaren gedoe bleek er naast psychisch ook fysiek geweld te zijn naar kind. Toen is de omgang gestopt. 
Maar het enige waar rechters zich in hoofdzaak op inzetten is omgang. En als dat niet lukt therapie, niet om het kind te steunen, maar in te zorgen dat de omgang wel gaat lukken.
Aandacht voor het stuk van agressie en geweld is er bijzonder weinig. 
Zeker de raad voor de Kinderbescherming moet nodig bij gespijkerd worden! Bij een onderzoek sturen ze bewust van de negatieve ervaringen van de kinderen af en als ze er bij zitten in de rechtbank lijken ze soms wel van een andere planeet te komen. 

Gelukkig hebben we na veel wisselingen een goede jeugdbeschermer. Ook hadden we al vrij snel een goede therapeut die het patroon in het eerste half uur al door zag. 
Nu de rechtbank nog... Het zou goed zijn als ze meetinstrumenten gaan gebruiken in de rechtbank, dan zou er veel meer boven tafel komen.
Veel rechtzaken, overleg wat niet mogelijk is, veel klachten, dat is een patroon wat ze moeten gaan doorzien.

Citaten uit het onderzoek van Jonker die mijn ervaring bevestigd:
 "Volgens advocaten adviseert de Raad voor de Kinderbescherming regelmatig of vaak het in stand
houden van gezamenlijk gezag of een uitgebreide zorgregeling op het moment dat sprake is van
onderbouwd huiselijk geweld"

"Advocaten met en zonder focus op huiselijk geweld zijn het met elkaar eens dat de rechtbank regel-

matig (23%), vaak (56%) of zelfs altijd (13%) dit advies van de Raad voor de Kinderbescherming

overneemt. Hierover vinden zowel advocaten met als zonder focus op huiselijk geweld het lastiger

inschatten of dit samenhangt met de aard van het geweld. Volgens bijna alle advocaten met een

focus op huiselijk geweld worden zelden of nooit kritische vragen gesteld vanuit de rechtbank

over dit advies van de Raad voor de Kinderbescherming."

"Advocaten geven aan dat zij het idee hebben dat de Raad voor de

Kinderbescherming vaak weinig zicht heeft op de feitelijke situatie wanneer zij advies geven – door

een gebrek aan kennis, middelen of het niet delen van processtukken – waardoor dit gebaseerd

is op een aantal standaard aannames, zoals ‘waar twee vechten, hebben twee schuld’. "

Tja de rechterlijke macht moet natuurlijk beoordelen binnen de parameters van de wet. En voor intieme terreur zijn nog geen wetten. Het is aan de wetgevende macht om die vorm te gaan geven. Maar gezien het feit dat dat nog erg aan voortschrijdend inzicht onderhevig is, denk ik niet dat die er snel zullen zijn. 
Blijft dat het natuurlijk voor kinderen en mishandelde partners bijzonder onrechtvaardig en gevaarlijk is dat die factoren niet meegewogen worden in het proces rond bezoekregelingen e.d. Het lijkt belangrijker dát de mishandelende ouder het kind ziet ook al wordt het kind (en de mishandelde andere ouder) hierdoor benadeeld in zijn/haar ontwikkeling. 
Het onderzoek doet nog geen aanbevelingen, meen ik, maar signaleert slechts. (ook diagonaal gelezen)
Ik kan me voorstellen dat speciaal daarvoor opgeleide psychologen toegevoegd zouden kunnen worden aan het proces van besluitvorming. Op basis van hun assesment zouden er dan meer gefinetunede beslissingen worden genomen.

Er is volgens mij eigenlijk maar één echt relevant punt in het rapport dat vernieuwend kan zijn, en dat is dat het geweld tegen het slachtoffer/ouder een rol moet spelen in de  regelingen na de scheiding, ook de regelingen over de kinderen over omgang (zorg wordt niet genoemd). Volgens mij is dat de reden waarom het verdrag van Istanbul genoemd wordt als belangrijke toevoeging.

Er zijn een paar herkenbare signalen in het rapport die zeker aandacht verdienen, waar ook een belangrijke bijdrage uit kan voortkomen om de situatie te verbeteren.

Het eerste is de schets van de positie en de inbreng van de Raad voor de kinderbescherming. Als het gaat om het constateren van het voorkomen van geweld binnen een gezinsrelatie (dus binnen familierecht) is die organisatie de eerstaangewezene. Het rapport laat zien dat de raad daarvoor onvoldoende scoort, zowel als het gaat om het signaleren, als het analyseren als het doen van aanbevelingen. En in feite ook als het gaat om de uitvoering van ingrijpende maatregel als een OTS, maar dat valt buiten dit rapport.

Het tweede is de visie dat de oplossing van complexe scheidingen ligt in het verbeteren van communicatie tussen beide partners, wat dus niet werkt en eerder conflictverhogend is. Zo blijkt een regierechter die uitgaat van de 'methodiek complexe scheidingen' uiteindelijk geen bijdrage te leveren aan een oplossing. 

Mijn zeer deskundige advocaat/mediator zei tegen ons aan het einde van het traject: als je gescheiden bent moet je je niet gedragen alsof je nog getrouwd bent. Een zeer wijs advies. Het wordt tijd dat dat doordacht wordt naar het ouderschap toe: als je gescheiden bent moet je je niet gedragen alsof je nog samen ouder bent. Volgens mij ligt daar een cruciale ommekeer voor omgaan met scheidingen. 

Stel dat het feit dat beide ouders nog de ouderlijke macht hebben en dat dat tot conflict leidt, dan kan dat waarschijnlijk eenvoudiger en praktische opgelost worden door beslissingsbevoegdheden als het gaat om medische en psychologische hulp toe te kennen aan degene bij wie het kind hoofdverblijf heeft. Zoals dat meestal ook gaat: zoon valt op school, moet naar ziekenhuis, school doet dat al voordat ze mij inlicht en ik vind het goed voordat ik vader ingelicht heb.  Idem als het gaat om schoolkeuze. Alleen voor een paspoort kun je nog andere overwegingen maken, in verband met het risico op ontvoering naar het buitenland. Degene met ouderlijke macht die het dan ergens niet mee eens is kan altijd nog naar de rechter stappen, maar ik denk dat dat minder vaak zal gebeuren dan wanneer iemand steeds om toestemming moet vragen. En acute problemen zijn dan meestal al opgelost.

Wat betreft geweld: uit het rapport blijkt dat advocaten die geweld onderbouwd kunnen aantonen dit ook wel inbrengen, als ze erop gericht zijn om dat te doen, en dat er ook wel maatregelen op worden genomen door de rechter. Maar het ingewikkelde blijft toch, dat het gaat om een ernstige beschuldiging van de ene partner tegenover de ander. Zo'n ernstige beschuldiging moet toch onderzocht worden. Volgens mij is dat niet een taak voor advocaten in een echtscheidingsprocedure, maar voor de RvK (familierecht) of de politie.  Het onderbouwen, aantonen en analyseren is een serieuze taak. Dan gaat het meestal om het verleden. Een scheiding is echter niet het afstraffen van wat er in het verleden is gebeurd. Er moet dus ook een taxatie worden gemaakt van het risico voor de toekomst. Dit alles dan op het moment van de scheiding.

Als na de scheiding er sprake is van een voortduring van het geweld, met directe schade voor kinderen of indirecte schade voor de kinderen omdat de ouder onder psychische druk komt te staan, dan is het eigenlijk weer aan de raad voor de kinderbescherming om daarop te acteren. De toeslagenaffaire (meer dan 3000 kinderen) heeft laten zien dat de raad het vermogen tot het maken van een goede analyse niet voldoende beheerst. Maar als die 3000 kinderen nu uit hun bestand gehaald kunnen worden, dan hebben de medewerkers wellicht voldoende tijd om op dit punt dingen te verbeteren. Dan kan het geweld tegen een ouder ook meewegen als het gaat om een veilige opvoeding voor de kinderen.

Maar het startpunt ligt dus volgens mij vooral bij twee andere dingen: de rol van de raad voor de kinderbescherming; en het uitgangspunt van gezamenlijk ouderschap na een scheiding moet op de helling, met als mogelijk uitvloeisel dat er een verschil wordt gemaakt als het gaat om 'gezag' tussen de ouder waarbij het kind staat ingeschreven en de andere ouder.

Tsjor

Interessant, Tsjor. In mijn geval had dat veel zaken een stuk eenvoudiger gemaakt. 
Tegelijkertijd heb ik en bedenking: ik kom uit een huwelijk met een gewelddadige en zeer manipulatieve man. Hij kon heel overtuigend beweren dat hij het slachtoffer was. Als het hem zou zijn gelukt de RvK te manipuleren, zelf het hoofdverblijf te krijgen en alle praktische beslissingsbevoegdheid over de kinderen, dan hadden mijn kinderen pas echt een heel naar leven gehad.

Maar het is je dus wel gelukt om iemand (advocaat, rechter) ervan te overtuigen dat hij gewelddadig en manupulatief was en wel zodanig dat de kinderen blijkbaar niet bij hem hun hoofdverblijf hebben gekregen.  Waarom zou dat bij de RvK dan niet lukken? Als er ergens een instantie is die geweld binnen de huiselijke sfeer zou moeten kunnen onderkennen, analyseren en beoordelen, dat zou dat toch de RvK moeten zijn?  Of moeten we hun taakopvatting echt strikt beperken tot de kinderen? Veilig thuis heeft niet de plek om onderzoek te doen, analyses te maken en adviezen te geven aan rechters. Dan zouden we het moeten uitbreiden naar directe en indirecte bedreiging van de jongere; en indirecte bedreiging zou dan moeten zijn dat een ouder zodanig bedreigd wordt door de andere ouder dat de ouder bij wie het kind de woonplek heeft onder zware druk komt te staan.

Tsjor

Het blijft ingewikkeld met manipulerende partners. Maar ik vond de werkwijze van de RvdK echt stuitend. Ze hebben een bepaalde vragenlijst waarin gevraagd wordt naar positieve en negatieve dingen over de ouders. Waarbij er dan snel voorbij gegaan wordt aan de negatieve aspecten en wel uitgebreid stil gestaan wordt bij de positieve aspecten. Je kan wel raden wat er dan in het rapport staat wat de rechter krijgt. Het verslag van veilig thuis is dan wel weer goed, maar dat is na 2 jaar zo ongeveer verdwenen. 
Of als je in de rechtbank komt met een VOTS, en de raad die hoort het eens aan en merkt op dat hij alle ophef niet snapt want hij ziet toch echt een heel betrokken vader. Gekmakend die raad...

Ik vind nog altijd dat ze bij een OTS de ouders niet moeten laten begeleiden door meiden van social work (die over het algemeen graag met kinderen werken) maar door de psychiatrie. Mensen die ervaring hebben en opgeleid zijn voor mensen met psychische/ psychiatrische problemen.

Tot in de jaren 90 kreeg sowieso de ouder waar het kind was ingeschreven het gezag. 
Dat scheelde veel strijd. Tegenwoordig gaan ze ook weer sneller over op eenhoofdig gezag volgens onze therapeut die zich er redelijk in vastbijt. 
Wanneer er een uitzichtloze ots is, dan eenhoofdig gezag en de omgangsregeling wordt bij de rechtbank neergelegd. Daar is de GI niet voor is hun mening dan.
Bij ons is er ook eenhoofdig gezag geadviseerd, nu maar hopen dat het toegezegd wordt...

Als iemand in elkaar is gemept en in een blijf van mijn lijf huis zit is het allemaal vrij duidelijk. Helaas is het met manipulerende partners vaak veel vager. In de ruimte totdat er een klap valt is er nog veel speling voor manipulatie, intimidatie, psychische mishandeling enzovoorts. Dat is lastig aan te tonen. Voor de kinderen geldt dit hetzelfde.
Alles werd weggeschreven onder normaal gedrag van kinderen met gescheiden ouders. Totdat er klappen gingen vallen, dan is het opeens duidelijk en wordt er wel actie ondernomen.

Het zou goed zijn als er uitgebreide vragenlijsten worden opgesteld om uit te zoeken hoe de relatie was tijdens het huwelijk en hoe de zorg voor de kinderen verdeeld was. 
Ook na de scheiding zou er een patroon in beeld gebracht moeten worden.
Dat zou een beter beeld scheppen. 

Wat ook zou helpen is eenzelfde rechter die het gezin blijft volgen. Niet telkens weer een nieuwe rechter, die alleen naar dat ene verzoek kijkt. Volgens mij zijn daar in Rotterdam wel goede ervaringen mee.

Een beetje te vaag Temet. Je pleit wel vaker voor eenhoofdig gezag, maar dat lost het probleem van een manipulerende ex niet op. Het lost alleen conflicten op die gaan over medische behandelingen, school, clubjes, woonplek, eventueel paspoort (moeders ontvoeren 60%, vaders 40%, dus dat geeft problement aan twee kanten). Het kan in de aanloop naar een scheiding de problemen zelfs verergeren: 'dan ben ik mijn kinderen kwijt'.
Beslissingsbevoegdheden koppelen aan woonplek zou al veel van die 'alledaagse' problemen oplossen.
In mijn optiek is de fout dat gedacht wordt dat ouders samen ouder moeten blijven. Dat is niet zo. Ze zijn allebei ouder, maar ze zijn gescheiden, ook als ouders. Op voorhand iets duidelijker afbakenen wie waarover beslissingen gaat lost al veel op.

Een psychiater erbij halen, hmmmm, be careful what you whish for. En dan nog. Psychiater bevestigt dat vader manipulatief is. Dus? Een scheiding is de beste oplossing, maar dat wilde je al. Een schuldigverklaring, beginnen we weer aan scheiding door schuld (van de ander, uiteraard)? Een verbod op vaderschap, of op omgang/zorg? Maar dat gaat over de relatie vader-kind.

Wat ik van het rapport wel meeneem is dat er gekeken kan worden naar schade die de ene ex de andere ex na de scheiding alsnog toebrengt, waardoor de verzorgende ex onder druk komt te staan, wat niet goed is voor de kinderen. Dus die indirecte schade. Maar dat zou dan toch iets zijn wat je pas na de scheiding kunt aantonen. Maar de maatregelen die dan getroffen moeten worden gaan weer over de ouder, niet over de kinderen: ex moet de ouder met rust laten (contactverbod, straatverbod etc. etc.). Of je gebruikt de kinderen als stok om de hond mee te slaan: geen omgang, want je legt teveel druk op moeder, zoiets. Maar dan komt toch de vraag of het niet handiger is om moeder sterker te maken, zodat ze zich van die druk kan bevrijden.

Vader uitgummen is de gemakkelijkste vorm van scheiden. Maar is dat ook de beste en de eerlijkste?

Even een disclaimer: op geen enkele wijze wil ik feminicide begatelliseren. Maar zo zijn er helaas ook afschuwelijke moorden op kinderen, kinderen die bij moeder wonen en moeder heeft een nieuwe vriend.

Tsjor

tsjor schreef op 19-04-2025 om 14:23:

Een beetje te vaag Temet. Je pleit wel vaker voor eenhoofdig gezag, maar dat lost het probleem van een manipulerende ex niet op. Het lost alleen conflicten op die gaan over medische behandelingen, school, clubjes, woonplek, eventueel paspoort (moeders ontvoeren 60%, vaders 40%, dus dat geeft problement aan twee kanten). Het kan in de aanloop naar een scheiding de problemen zelfs verergeren: 'dan ben ik mijn kinderen kwijt'.
Beslissingsbevoegdheden koppelen aan woonplek zou al veel van die 'alledaagse' problemen oplossen.
In mijn optiek is de fout dat gedacht wordt dat ouders samen ouder moeten blijven. Dat is niet zo. Ze zijn allebei ouder, maar ze zijn gescheiden, ook als ouders. Op voorhand iets duidelijker afbakenen wie waarover beslissingen gaat lost al veel op.

Een psychiater erbij halen, hmmmm, be careful what you whish for. En dan nog. Psychiater bevestigt dat vader manipulatief is. Dus? Een scheiding is de beste oplossing, maar dat wilde je al. Een schuldigverklaring, beginnen we weer aan scheiding door schuld (van de ander, uiteraard)? Een verbod op vaderschap, of op omgang/zorg? Maar dat gaat over de relatie vader-kind.

Even een disclaimer: op geen enkele wijze wil ik feminicide begatelliseren. Maar zo zijn er helaas ook afschuwelijke moorden op kinderen, kinderen die bij moeder wonen en moeder heeft een nieuwe vriend.

Tsjor

Wat wil je hier mee zeggen? Het verband ontgaat me.

Afschuwelijke dingen gebeuren, maar eerder noemde iemand femicide als uiteindelijke uitkomst. Dat is het gelukkig niet altijd, meestal niet zelfs. Als je vanuit zo'n uiteindelijk mogelijke uitkomst gaat redeneren zou je dat ook kunnen doen bij kinderen die vermoord worden na een scheiding, en dan zou je bijvoorbeeld moeten gaan discussieren over de vraag of moeders na een scheiding wel een nieuwe vriend mogen. Dat zou toch gek zijn?
Wat ik hiermee vooral wil zeggen is dat je niet vanuit dergelijke uiteindelijkheden moet gaan redeneren, want dan krijg je rare dingen.
Daarmee wil ik het gevaar niet bagatelliseren, maar dan is het echt een zaak voor de politie.

Tsjor

tsjor schreef op 19-04-2025 om 17:31:

Afschuwelijke dingen gebeuren, maar eerder noemde iemand femicide als uiteindelijke uitkomst. Dat is het gelukkig niet altijd, meestal niet zelfs. Als je vanuit zo'n uiteindelijk mogelijke uitkomst gaat redeneren zou je dat ook kunnen doen bij kinderen die vermoord worden na een scheiding, en dan zou je bijvoorbeeld moeten gaan discussieren over de vraag of moeders na een scheiding wel een nieuwe vriend mogen. Dat zou toch gek zijn?
Wat ik hiermee vooral wil zeggen is dat je niet vanuit dergelijke uiteindelijkheden moet gaan redeneren, want dan krijg je rare dingen.
Daarmee wil ik het gevaar niet bagatelliseren, maar dan is het echt een zaak voor de politie.

Tsjor

Ja ik snap dat je wilt zeggen dat je niet per se rekening moet houden met escalatie van geweld jegens de moeder bij een scheiding maar waarom haar je een eventuele nieuwe vriend erbij? Worden kinderen meer vermoord door stiefvaders? Wordt volgens mij niet door cijfers ondersteund? Of gaan de gewelddadige vaders over de rooie als moeder een nieuwe vriend krijgt en pleegt dan een zogenoemd familiedrama? 

Lexus, volgens mij is dat inderdaad precies wél wat door cijfers wordt ondersteund (zwaar geweld/ moord door stiefvaders), maar ik geef toe dat ik nu te lui ben om het op te zoeken. Bij voorbaat excuses als het toch niet klopt.